Bộ Nội vụ đang thực hiện việc xây dựng dự thảo nghị định liên quan đến tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố, cũng như một số chế độ, chính sách dành cho người hoạt động không chuyên trách. Thông tin này được Bộ Nội vụ cung cấp trong văn bản hướng dẫn nhằm giải quyết một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại Sở Nội vụ tỉnh Đắk Lắk.
Trước đó, Sở Nội vụ tỉnh Đắk Lắk đã chỉ ra rằng sau khi sắp xếp các đơn vị hành chính của xã, phường, một số thôn, khu phố không còn đủ số hộ dân theo quy định do có sự điều chỉnh địa giới hành chính. Từ đó, Sở Nội vụ đề nghị Bộ Nội vụ hướng dẫn về trình tự, thủ tục xây dựng đề án ghép cụm dân cư vào thôn, tổ dân phố hiện có.
Liên quan đến vấn đề này, Luật Tổ chức chính quyền địa phương đã quy định rõ thẩm quyền thành lập, tổ chức lại, giải thể, đặt tên, đổi tên thôn thuộc thẩm quyền của Hội đồng nhân dân cấp xã. Tuy nhiên, tính đến nay, Bộ Nội vụ vẫn chưa ban hành, sửa đổi, bổ sung các thông tư hướng dẫn về tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố cho phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Về vấn đề tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố, Bộ Nội vụ cho biết đã có Văn bản hướng dẫn số 4168 trong đó hướng dẫn xác định loại hình tổ chức cộng đồng dân cư tại đơn vị hành chính cấp xã (mới), việc chuyển đổi thôn thành tổ dân phố hoặc tổ dân phố thành thôn và việc đổi tên thôn, tổ dân phố do trùng tên.
Ngoài ra, Bộ Nội vụ cũng thông tin rằng hiện nay quy trình bầu cử trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố được thực hiện theo Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở và Nghị định số 59/2023/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật này. Các quy định này vẫn còn hiệu lực và phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp đang được triển khai.
Trước đó, vào tháng 10 năm 2023, Quyết định số 1581/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã được ban hành, trong đó đề ra kế hoạch tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và chuẩn bị đại hội đảng bộ các cấp. Theo kế hoạch này, Bộ Nội vụ được giao chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan để xác định lộ trình, hướng dẫn việc sắp xếp, tổ chức lại thôn, tổ dân phố theo hướng tinh gọn, tăng cường tính tự quản, phục vụ tốt hơn đời sống cộng đồng dân cư.