Nếu một ngày bạn quyết định ăn chay thì lý do của bạn là gì? Đối với Shushu Lê ăn chay không cần có một lý do gì to lớn, Shu yêu động vật và cảm thấy hạnh phúc khi chọn ăn thuần chay. Sống ở Đức từ khi còn bé và vừa về Việt Nam khoảng 2 năm nhưng Shu đã tạo nên cơn sốt trên TikTok và trong cộng đồng yêu bếp với những món ăn tưởng chừng quen thuộc nhưng được biến tấu sang công thức chay mới lạ. Gần đây Shu đã cho ra mắt quyển sách đầu tay của mình “Vegan Journey” chia sẻ những công thức nấu ăn đến những ai yêu thích ẩm thực.
Những ngày cuối năm rất thích hợp để làm một món chay, tận hưởng một ngày nghỉ ngơi. Cùng chaubuinet trò chuyện với Shu và thử thực hành một món chay vào cuối tuần nhé!
Get to know Shushu Lê!
Dùng một món ăn để miêu tả về bạn?
Bánh mì kẹp (ngoài nhìn tui khô khan nhưng bên trong là những surprise, dễ hòa đồng, thân thiện)
Một món ăn mà bạn có thể ăn mỗi ngày?
Các loại mì, (pasta, ramen…)
Món đồ yêu thích nhất của bạn trong tủ quần áo là gì?
Áo khoác
Một việc bạn thường làm mỗi khi cảm thấy căng thẳng?
Thiền
Bạn sẽ chọn du lịch nghỉ dưỡng hay du lịch khám phá?
du lịch khám phá
Câu hỏi về công việc và sự nghiệp
Chaubuinet được biết bạn đã ăn chay hơn 10 năm, bạn có thể chia sẻ lý do gì đã làm cho bạn đưa ra quyết định sẽ ăn chay đến ngày hôm nay?
Việc ăn chay ban đầu chỉ là thói quen ăn theo gia đình, vì bố mẹ Shu đã ăn trước đó. Ở nhà thì Shu vẫn ăn chay cùng gia đình nhưng đi chơi với bạn bè bên ngoài thì Shu vẫn ăn mặn vì lúc đó mình không có suy nghĩ hoặc lý do gì đặc biệt để ăn chay cả. Shu nhớ là hồi đó trường có tổ chức một “project week” với trọng tâm về vấn đề môi trường và ngành chăn nuôi động vật. Bọn mình có các hoạt động cũng như buổi giao lưu với các hộ bảo vệ môi trường và hội bảo vệ động vật, khiến mình muốn tìm hiểu sâu hơn. Xem những video đằng sau ngành chăn nuôi, và nhìn những hình ảnh giết mổ là “giọt nước tràn ly”. Sau khoảng chưa đầy một tuần thì Shu đã quyết định chuyển sang chế độ ăn thuần chay đến ngày hôm nay.
Giai đoạn đầu khi chuyển sang chế độ ăn chay hoàn toàn bạn có gặp trở ngại gì không? Bạn đã làm gì để khắc phục nó?
Thời gian Shu chuyển sang chế độ ăn chay là vào khoảng cuối năm 2008, vào năm đó thì việc ăn chay ở bên Đức vẫn chưa được phổ biến cho lắm nên đồ ăn chay hồi đó cũng không được mấy phong phú. Ban đầu thì cái cảm giác thèm ăn đồ ngon hoặc được ăn những món mà mình thích nó lúc nào cũng quanh quẩn trong đầu mình muốn làm mình nản mà muốn “đánh mặn” lại. Nhưng cũng rất may là mẹ mình nấu ăn ngon nên cũng chỉ mất vài tuần đầu để làm quen với chế độ ăn mới thôi.
Lý do cái việc ăn mặn lại sẽ là không thể đối với Shu, đó là vì “ethical reason”. Shu nghĩ vì cá nhân là một người rất yêu động vật nên Shu cũng không thể chấp nhận được việc những con vật bị giết mổ chỉ để phục vụ cho bữa ăn của mình. Nếu vì món ăn không được phong phú, thì mình sẽ cố gắng học hỏi tìm kiếm thêm những món ăn sáng tạo hơn. v.v…
Có tiêu chí hay nguyên tắc gì khi bạn sáng tạo những món chay kiểu châu Âu không? Bước nào bạn cảm thấy cần sự đầu tư nhiều nhất để cho ra một món ăn thành công?
“Muốn ăn thì tự lăn vào bếp”, Shu ăn chay không có nghĩa là mình không yêu ẩm thực. Shu vẫn xem rất nhiều những video công thức nấu ăn mặn trên các nền tảng mạng xã hội khác nhau. Vì đó hiện tại đang là nơi mà Shu lấy cảm hứng để nấu ăn. Nếu sắp xếp được thời gian thì Shu muốn được đi du lịch để khám phá nhiều món ăn hơn. Shu luôn muốn nấu được những món ăn có vị authentic nhất có thể và tất nhiên với những nguyên liệu sẵn có nhất có thể. Do vậy thì mọi người chắc cũng để ý là công thức của Shu nhiều lúc hơi dì dị, hơi có sự không liên quan… thôi thì dùng từ “fusion” cho sang.
Vì nhiều nguyên liệu và gia vị thường sẽ không có sẵn để mua tại Việt Nam, hoặc giá thành hơi cao nên Shu bắt buộc phải thay thế bằng những nguyên liệu Việt để mọi người dễ dàng nấu tại nhà. Tuy nhiên để mà ra được món ăn “authentic” nhất có thể thì Shu nghĩ mọi người nên mua đúng những gia vị khô (seasoning) cần thiết để ra được hương vị chuẩn nhất có thể. Nếu nhìn vào tủ đồ khô của Shu thì mọi người sẽ để ý là Shu rất thích gia vị như rau thơm khô, bột cà ri, miso, dầu oliu, dấm rượu nho…
Khó khăn lớn nhất của bạn trong những ngày đầu làm sáng tạo nội dung trên TikTok là gì? Bạn đã vượt qua nó như thế nào?
Khó khăn lớn nhất cho những người làm content về ẩm thực nói chung thì chắc chắn là bị cạn công thức, mất đi sự mới mẻ và đến mức bị burnout. Vì ngoài việc sáng tạo nội dung thì Shu cũng làm kinh doanh trong ngành F&B, nên cái việc bị “bí món” không thể tránh được. Nhưng Shu sợ nhất là cái cảm giác ngán ngẩm nấu ăn và không thể sáng tạo được thêm gì, vì việc nấu ăn không chỉ là công việc chính của Shu mà còn là hobby, là niềm vui của mình. Thế nên giữ được sự cân bằng giữa công việc và sở thích là việc vô cùng quan trọng.
Sau một gian để tập làm quen với những thói quen mới thì đây là những việc giúp mình tìm lại được sự cần bằng đó:
1. Hạn chế thời gian trên mạng xã hội. Vì tính chất công việc nên Shu vẫn bắt buộc dùng điện thoại để trả lời email, edit ảnh video v.v… Nhưng ý của Shu ở đây là hạn chế thời gian dùng Tiktok, Instagram… mình sẽ cho phép mình dùng trong thời gian nhất định để tránh trường hợp swipe video vô ý thức.
2. Sắp xếp thời gian tốt hơn, để có thời gian nghỉ ngơi. Nếu cần thiết thì có thể 1 ngày có khi đến 1 tuần không post video để tập trung lại vào bản thân. Làm những thứ mình thích, tạo niềm vui riêng cho bản thân. Những lúc đó thì Shu sẽ nghe Podcast, đọc sách… và nướng bánh.
3. Tổ chức một bữa ăn mời bạn đến ăn cùng. Trong quá trình nấu ăn là lúc mà Shu có thể 100% turn-off được suy nghĩ và hoàn toàn tập trung vào việc chế biến đồ ăn. Shu tìm được niềm vui khi được chia sẻ sở thích của mình với mọi người xung quanh, được cùng họ 1-2 tiếng có thể tạm gác những trách nhiệm, công việc sang một bên. Để cùng nhau ăn uống, nói chuyện. Buổi tiệc nhỏ sẽ còn thành công hơn khi mọi người thích món ăn mà mình nấu và Shu không còn đồ ăn thừa lại.
Một sai lầm trong việc ăn thuần chay mà bạn nghĩ nhiều người thương mắc phải?
Chuyển đổi sang chế độ ăn chay mà không lên kế hoạch và có sự chuẩn bị tốt. Vì Shu chính là người mắc phải sai lầm như vậy, nghĩ đơn giản chỉ làm bỏ miếng thịt, không dùng sản phẩm có chứa thành phần động vật thì mới ngạc nhiên là mình sẽ bị cắt giảm đến 60-70% sự lựa chọn món ăn hằng ngày. Không có bất cứ kinh nghiệm nấu ăn và cũng chưa tìm hiểu nguồn dinh dưỡng cần thiết từ thực vật. Rồi bắt đầu đi ăn ngoài, mua đồ ăn chế biến sẵn đến khi chán nản vì thấy “ăn chay” quá đắt. Mà tự nấu ở nhà chỉ có chút chút rau, mấy miếng đậu phụ hoặc lạc rang, thì cái việc chán ăn chay sớm muộn gì cũng sẽ đến.
Với sự thay đổi đó thì chắc chắn mọi người xung quanh bạn sẽ rất bất ngờ và lo lắng cho sức khỏe của bạn. Do vậy nếu không biết tìm công thức hoặc kiến thức về dinh dưỡng chúng ta có thể tìm đến những người có kinh nghiệm hơn trong những công động ăn chay.
Nếu thấy khó quá thì hãy bắt đầu từ 1 bữa trong ngày, chuẩn bị bữa ăn cho thật chỉnh chu hoặc hãy thử công thức của “food blogger” yêu thích của bạn. Dần dần chúng ta sẽ biết nhiều công thức hơn, có nhiều kinh nghiệm hơn thì hãy tăng dần những bữa chay. Hãy nấu những món bạn thấy ngon cho bạn bè và gia đình ăn cùng nữa.
Bạn có thể kể tên top 3 quán chay ở Sài Gòn luôn giữ vị trí ưu tiên trong lòng bạn mỗi khi không nấu ăn ở nhà?
Vì Shu không ở Sài Gòn nhiều nên Shu chỉ có 2 quán chay must-visit mỗi lần vào lại đó là Kashew, Prem Bistro & Cafe.
Còn ở Hà Nội (nơi mình đang sống) chắc sẽ là Kiez Vegan, Lá Studio và Sesame Restaurant
Bạn vừa cho ra mắt quyển sách “Vegan Journey – Món Tây Gia Vị Việt”. Trong quá trình viết sách và cho xuất bản có kỷ niệm nào bạn ấn tượng đến tận bây giờ không?
Shu chưa bao giờ nghĩ mình sẽ tự tay viết một quyển sách thế nên điều đó đã là một thành công lớn nhất của Shu trong năm nay. Với một người không có quá nhiều kinh nghiệm viết lách như mình (nhất là bằng tiếng Việt) thì gặp phải vô số vấn đề, nhưng Shu rất may khi chính quyển sách đó có cơ hội được làm việc và làm quen các bạn trẻ với rất nhiều tài năng.
Những kỉ niệm vui nhất chắc vẫn sẽ là cái buổi chụp món ăn, trong 2 ngày bọn mình phải chụp 20 món, nhưng nấu ăn, chuẩn bị styling cho 1 món đã mất phải 2-3 tiếng rồi. Shu nhớ cái buổi cuối bọn mình đứng đến 10h tối với 1 tư thế quỳ trên ghế, đến nỗi phải nhờ các bạn đỡ dậy. Nhưng mà vì lý do nào đó mà Shu cảm thấy không hề mệt, cái cảm giác kết thúc ngày shooting đó vui lắm.
Vì sao bạn mong muốn cho ra mắt quyển sách này dù các công thức vẫn được bạn hướng dẫn qua các video trên TikTok. Bạn có nghĩ đây là một bước đi mạo hiểm hay một thử thách của mình không?
Shu thấy may mắn khi sống trong thời đại 4.0 khi mạng xã hội ngày càng phát triển và đó là nơi chúng ta có thể trau dồi thêm kiến thức nhiều nhất là nhanh nhất có thể. Shu có thói quen là mỗi lần thích một công thức nào đó sẽ nhấn “save” để khi nào tiện nấu thử, rồi cuối cùng cũng sẽ quên mất và hoàn toàn không bao giờ mở lại nữa.
Đầu tiên chúng ta phải thừa nhận rằng sách dạy nấu ăn là sách, mặc dù chúng ta đọc sách dạy nấu ăn khác với một quyển truyện tiểu thiếu. Bởi vì đối với nhiều người, sách dạy nấu ăn là những cuốn sách thực tế. Trong đó chỉ chúng ta các kỹ thuật, giới thiệu cho chúng ta những nguyên liệu mới, khuyến khích chúng ta mở rộng khẩu vị, tiếp thu những cách làm cũ và giới thiệu với chúng ta những cách làm mới mà theo thời gian sẽ trở thành những cách làm cũ.
Shu muốn “Vegan Journey” với những câu chuyện của chính mình sẽ là một kẻ đồng hành với những ai cùng có chung một sở thích với mình, đó là ẩm thực. Các bạn đọc sách dạy nấu ăn do Shu viết sẽ nghe thấy đâu đấy một giọng nói khác trong đầu, để cười trước những câu chuyện cười và tham gia một cách nghiêm túc vào những vấn đề Shu gặp phải trong quá trình ăn chay và có khi cảm thấy bớt cô đơn hơn vì được đồng cảm. Shu luôn mong quyển sách này mang cho bạn năng lượng tích cực, khiến bạn cảm thấy việc ăn chay rất bình thường mà có khi còn phong phú hơn so với suy nghĩ trước đó chứ.
Đến thời điểm hiện tại bạn cảm thấy hạnh phúc nhất vì điều gì?
Thời điểm hiện tại Shu cảm thấy mình rất may mắn và cũng vô cùng biết ơn với tất cả những gì đã đến với mình, dù xấu hay tốt. Vì không có những trải nghiệm đó thì Shu sẽ không phải con người bây giờ.
Có thể nghe hơn khó tin nhưng khi thấy các bạn trẻ đón nhận những công thức món ăn của mình và những thông điệp liên quan tích cực như vậy, là động lực lớn nhất. Mỗi khi nhận được nhưng tin nhắn cá nhân, nhưng chia sẻ của các bạn về việc ăn chay, những câu chuyện hoặc vấn đề các bạn gặp phải, hoặc đơn giản là các bạn thích những công thức món ăn của mình. Có được sự tin tưởng và kết nối
Bạn có thể chia sẻ đôi lời đến những bạn yêu thích ẩm thực thuần chay nói riêng và bạn đọc chaubuinet nói chung không?
Shu biết việc ăn chay tuy không phải là điều gì quá xa lạ với văn hoá Việt Nam mình. Tuy nhiên hãy cùng nhau nhìn chế độ ăn thực vật ở một phương diện khác… chọn chế độ ăn thuần thực vật dù chỉ là một bữa không chỉ đem nhiều lợi ích đến cho bản thân mình mà còn có ảnh hưởng không hề nhỏ đến môi trường sống xung quanh của chúng ta.
Sắp tới bạn có dự án nào mong muốn chia sẻ cùng chaubuinet không?
Mình đang ấp ủ những kế hoạch để phát triển thương hiệu cá nhân, cũng như ra những sản phẩm thực vật xuất sắc hơn. Shu mong sẽ mang được làn sóng ăn chay/ ăn thực vật mới tích cực hơn và sáng tạo hơn.
Cảm ơn Shushu Lê đã dành thời gian tham gia phỏng vấn cùng chaubuinet. Chúc Shu luôn thành công trên con đường mình đã chọn.
