Các nhà khoa học Trung Quốc đã phát hiện ra một “mật mã” địa chất ẩn sâu trong mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới, nằm tại khu vực Bạch Vân Ngao Bác ở Nội Mông Cổ. Với trữ lượng chiếm gần 40% toàn cầu, phát hiện này không chỉ làm ngạc nhiên giới nghiên cứu mà còn có tiềm năng thay đổi cách tiếp cận tài nguyên chiến lược này trong thế kỷ 21.
Đất hiếm được xem là “vàng công nghiệp” và “vàng chiến lược” của thời đại mới, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất pin xe điện, tuabin gió, chip bán dẫn và các hệ thống vũ khí tối tân. Mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác, với trữ lượng chiếm 90% của Trung Quốc và gần 40% của toàn cầu, đã trở thành tâm điểm chú ý trong lĩnh vực khai thác và nghiên cứu đất hiếm.
Câu chuyện về mỏ đất hiếm này bắt đầu từ năm 1927, khi một giảng viên trẻ của Đại học Bắc Kinh, Đinh Đạo Hành, đã phát hiện ra một dãy núi đá màu đen ánh kim trên thảo nguyên rộng lớn. Giáo sư Hà Tác Lâm, chuyên gia thạch học của Đại học Bắc Kinh, đã xác định các mẫu đá tại đây chứa hàm lượng đất hiếm cực cao. Kể từ đó, Trung Quốc đã đầu tư mạnh mẽ vào hệ sinh thái khai thác, tinh luyện và ứng dụng đất hiếm.
Một nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Science Advances đã đưa ra phát hiện quan trọng rằng phần lớn tài nguyên đất hiếm ở Bạch Vân Ngao Bác không hình thành cách đây 1,3 tỷ năm như giả định lâu nay, mà thực sự đến từ một đợt hoạt động magma cách đây chỉ 430 triệu năm. Phát hiện này mở ra hướng thăm dò mới cho ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu và có thể giúp các quốc gia khác tìm kiếm các mỏ đất hiếm quy mô lớn.
Tuy nhiên, rào cản lớn nhất mà ngành công nghiệp đất hiếm đang đối mặt là công nghệ tách chiết, vốn là bí quyết mà chỉ Trung Quốc làm chủ trên quy mô công nghiệp. Việc Bắc Kinh nắm quyền kiểm soát phần lớn đất hiếm thế giới đã khiến nhiều nước phát triển phải tái cơ cấu chuỗi cung ứng, tìm nguồn thay thế và đầu tư vào việc khai thác trong nước.
Trong bối cảnh xung đột thương mại, cạnh tranh công nghệ và cuộc đua năng lượng xanh đang leo thang, đất hiếm không còn là vấn đề kỹ thuật mà đã trở thành vấn đề chiến lược sống còn. Việc khai thác và quản lý tài nguyên đất hiếm một cách bền vững và công bằng sẽ là thách thức lớn cho các quốc gia và cộng đồng quốc tế trong thời gian tới.
Để theo dõi thêm thông tin và nghiên cứu liên quan, bạn có thể truy cập vào tạp chí Science Advances để cập nhật những nghiên cứu mới nhất về đất hiếm và các vấn đề liên quan.