Thực phẩm không an toàn vẫn là một vấn đề đáng lo ngại tại tỉnh Thanh Hóa. Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh đã ghi nhận 2 vụ ngộ độc thực phẩm với 56 người mắc, trong đó có 2 người tử vong tại bản Co Cài, xã Trung Lý. Các chuyên gia y tế cho biết mỗi loại thực phẩm đều có quy định riêng về ngưỡng an toàn và việc sử dụng thực phẩm không an toàn có thể gây ra các phản ứng tức thời như ngộ độc thực phẩm cấp tính, rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, nôn, tiêu chảy…

Về lâu dài, việc tiếp xúc với các chất độc hại trong thực phẩm có thể gây rối loạn hoạt động của tế bào, ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe, phát sinh các bệnh như ung thư, suy gan, suy thận, ảnh hưởng đến hệ sinh sản… Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã xác định nhiều yếu tố trong chế độ dinh dưỡng và độc tố có liên quan đến nguy cơ ung thư, gồm: Chất bảo quản, phụ gia, tạo màu, tạo mùi bị lạm dụng có thể gây ung thư gan, dạ dày, đại tràng. Chất dioxin, aflatoxin, nitrosamine trong thực phẩm nhiễm nấm mốc hoặc chế biến không an toàn cũng có nguy cơ gây ung thư. Tích tụ kim loại nặng như chì, thủy ngân, cadimi có thể gây ảnh hưởng đến thận, gan và thậm chí là hệ thần kinh.

Mặc dù công tác đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP) đã được cấp ủy Đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể quan tâm, nhiều địa phương đã hình thành và phát triển được các vùng sản xuất rau an toàn, một số doanh nghiệp đầu tư công nghệ vào canh tác, sản xuất rau, quả an toàn, nhưng vẫn còn nhiều bất cập trong quản lý. Trên địa bàn tỉnh vẫn còn tình trạng sản xuất, kinh doanh thực phẩm kém chất lượng, hết hạn sử dụng, thực phẩm không rõ nguồn gốc, sử dụng phụ gia, chất bảo quản thực phẩm ngoài danh mục cho phép.

Trong thời gian qua, Sở Y tế, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Công Thương đã kiểm tra và cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP cho 229 cơ sở; tiếp nhận và đăng tải theo quy định 142 bản tự công bố sản phẩm thực phẩm. Toàn tỉnh đã thành lập 975 đoàn kiểm tra liên ngành, chuyên ngành, tổ chức kiểm tra 24.080 cơ sở, trong đó 23.712 cơ sở đạt yêu cầu (chiếm 98,5%), phát hiện 368 cơ sở vi phạm (chiếm 1,5%); phạt tiền 276 cơ sở (chiếm 75% cơ sở vi phạm) với số tiền 1.074,5 triệu đồng; tịch thu, buộc tiêu hủy hơn 600 sản phẩm hàng hóa là bánh kẹo, thực phẩm đông lạnh không rõ nguồn gốc xuất xứ, 4.000kg da trâu bò bốc mùi, biến chất trị giá hơn 300 triệu đồng và nhiều sản phẩm hàng hóa là thực phẩm giả khác.

Để bảo đảm ATTP, bên cạnh sự vào cuộc của cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền các địa phương, rất cần sự chủ động, tích cực từ phía người dân. Người tiêu dùng phải nâng cao nhận thức, hiểu biết, tự bảo vệ mình trước các loại thực phẩm “bẩn” bằng việc lựa chọn sử dụng sản phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, được chứng nhận an toàn; tránh dùng thực phẩm quá hạn, không nhãn mác, không rõ thành phần, để góp phần bảo vệ sức khỏe bản thân, gia đình và cộng đồng, ngăn ngừa những hệ lụy đáng tiếc có thể xảy ra.

Ngoài ra, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng đã đưa ra cảnh báo về việc sử dụng thực phẩm không an toàn có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Do đó, việc đảm bảo ATTP là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của người dân.

Bộ Y tế đang tiến hành dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) với mục tiêu giải quyết các hạn chế và vướng mắc phát sinh trong quá trình thi hành Luật An toàn thực phẩm hiện hành. Sau hơn 15 năm thực thi, Luật An toàn thực phẩm đã đạt được một số kết quả tích cực, tuy nhiên cũng đã phát sinh nhiều tồn tại, vướng mắc và bất cập cần được giải quyết.

Một trong những vấn đề bất cập nổi bật là một số quy định chưa đảm bảo sự đồng bộ và thống nhất trong hệ thống pháp luật, cũng như không còn đảm bảo tính khả thi trên thực tiễn. Hệ thống quản lý hiện tại chưa kiểm soát hiệu quả chất lượng của sản phẩm thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm chức năng trong quá trình sản xuất và lưu thông trên thị trường. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc sửa đổi, bổ sung các quy định để nâng cao hiệu quả quản lý và đảm bảo an toàn thực phẩm.

Bên cạnh đó, hệ thống quản lý và mô hình tổ chức bộ máy quản lý về an toàn thực phẩm trên toàn quốc chưa tinh gọn, thống nhất và chưa tương xứng với nhiệm vụ được giao. Công tác hậu kiểm, kiểm tra và giám sát sau khi thực phẩm tự công bố và đăng ký bản công bố còn chưa thường xuyên. Tình trạng thực phẩm giả, thực phẩm kém chất lượng diễn ra phổ biến gây bức xúc dư luận và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của người tiêu dùng.

Để giải quyết các vấn đề trên, dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) đề xuất bổ sung một số hành vi nghiêm cấm khi thực hiện quảng cáo và kinh doanh trên môi trường thương mại điện tử. Cụ thể, dự thảo đề xuất nghiêm cấm quảng cáo thực phẩm sai sự thật, gây nhầm lẫn đối với người tiêu dùng; sử dụng hình ảnh, thiết bị, trang phục, tên, danh nghĩa của các đơn vị, cơ sở y tế, nhân viên y tế, ý kiến của người bệnh, lời nói, bài viết của nhân viên y tế để quảng cáo thực phẩm.

Dự thảo cũng đề xuất sửa đổi, bổ sung mức tiền phạt cụ thể đối với hành vi vi phạm hành chính. Tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm vi phạm pháp luật về an toàn thực phẩm thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường và khắc phục hậu quả theo quy định của pháp luật. Mức phạt tiền đối với vi phạm hành chính được thực hiện theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính, với mức phạt tiền tối đa là 200 triệu đồng đối với cá nhân và 400 triệu đồng đối với tổ chức.

Đặc biệt, trong trường hợp áp dụng mức phạt cao nhất theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính mà vẫn còn thấp hơn 7 lần giá trị thực phẩm vi phạm, thì mức phạt được áp dụng không quá 7 lần giá trị thực phẩm vi phạm. Điều này nhằm đảm bảo tính nghiêm minh và hiệu quả trong việc xử lý các vi phạm về an toàn thực phẩm.

Việc xây dựng Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) là rất cần thiết nhằm giải quyết kịp thời các hạn chế, vướng mắc, bất cập trong các quy định của Luật. Đồng thời, việc sửa đổi luật cũng nhằm xác định và đề cao trách nhiệm của cơ quan quản lý, doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thực phẩm, nâng cao hiệu quả bảo đảm an toàn và chất lượng sản phẩm thực phẩm, góp phần bảo vệ sức khỏe và quyền lợi của người tiêu dùng.