Du lịch mạo hiểm đang trở thành một trong những hình thức du lịch được ưa chuộng trên toàn cầu, với tốc độ phát triển nhanh chóng và mang lại lợi nhuận lớn. Tại Việt Nam, loại hình du lịch này cũng đang ngày càng phổ biến nhờ vào địa hình đa dạng gồm núi, biển, rừng và hệ thống sông suối phong phú. Các hoạt động du lịch mạo hiểm như trekking, leo núi, dù lượn, khám phá hang động, lặn biển… đang được khai thác mạnh mẽ.

Tuy nhiên, sự phát triển nóng vội của du lịch mạo hiểm tại Việt Nam đã dẫn đến một số vụ tai nạn đáng tiếc. Cục Du lịch quốc gia Việt Nam đã lên tiếng về vấn đề này và cho biết cần phải có các biện pháp quản lý và đảm bảo an toàn cho du khách. Mới đây, một số vụ tai nạn liên quan đến du lịch mạo hiểm đã xảy ra, gây ra lo ngại về vấn đề quản lý, vận hành, cứu hộ, cứu nạn khi du khách gặp rủi ro, sự cố. Điển hình như vụ một du khách tại TP. Hồ Chí Minh bị rơi xuống rừng rậm rạp và tử vong khi tham gia trải nghiệm bay dù lượn tại bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng.

Trước đó, nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng khác đã xảy ra, như du khách nước ngoài tử nạn khi khám phá thác Datanla tại Lâm Đồng năm 2016, du khách Ba Lan và hướng dẫn viên người Việt thiệt mạng vì tham gia trò chơi mạo hiểm tại thác Hang Cọp, Đà Lạt năm 2017… Những vụ tai nạn này đã đặt ra câu hỏi về việc quản lý và đảm bảo an toàn cho du khách tham gia các hoạt động du lịch mạo hiểm.

Các chuyên gia cho rằng, để đảm bảo an toàn cho du khách, cần xây dựng và ban hành các quy định pháp lý chung về phát triển du lịch mạo hiểm trên toàn quốc. Ngoài ra, chính quyền địa phương cần tổ chức khảo sát, đánh giá, quy hoạch lại những điểm du lịch mạo hiểm, đồng thời ban hành các quy định cụ thể về quản lý, tổ chức kinh doanh dịch vụ trong du lịch mạo hiểm.

Ông Nguyễn Tiến Đạt, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Hà Nội, cho rằng các đơn vị được cấp phép kinh doanh, tổ chức du lịch mạo hiểm cần phải có năng lực tổ chức, đào tạo đội ngũ nhân viên, hướng dẫn viên các kỹ năng đặc thù về xử lý tình huống, cứu hộ… Đây là những yêu cầu cần thiết để đảm bảo an toàn cho du khách tham gia các hoạt động du lịch mạo hiểm.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch Việt Nam, cũng cho rằng mặc dù du lịch mạo hiểm được ưa chuộng trên thế giới và có tốc độ phát triển rất nhanh, mang lại lợi nhuận rất lớn, nhưng việc phát triển loại hình này tại các địa phương ở Việt Nam còn nóng vội và đã xảy ra những tai nạn đáng tiếc. Ông đề xuất cần xây dựng và ban hành các quy định pháp lý chung về phát triển du lịch mạo hiểm trên toàn quốc.

Liên quan đến hoạt động du lịch mạo hiểm, tại cuộc họp báo thường kỳ quý II/2025 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, ông Phạm Văn Thủy, Phó Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, đã yêu cầu các địa phương, đơn vị siết chặt quy trình quản lý; thường xuyên có cảnh báo thiên tai, thời tiết; nâng cao kỹ năng cứu hộ bảo đảm an toàn cho du khách. Điều này nhằm giảm thiểu rủi ro và đảm bảo an toàn cho du khách tham gia các hoạt động du lịch mạo hiểm.

Ensi, một thị trấn vùng núi từng bị cô lập và nghèo khó ở tỉnh Hồ Bắc, miền trung Trung Quốc, đang trải qua một quá trình chuyển mình đáng kinh ngạc. Nơi đây đang phát triển mạnh nhờ vào việc thu hút ngày càng nhiều nhóm khách du lịch đến leo núi. Sự xuất hiện của các tuyến đường leo núi có bảo vệ, hay còn gọi là ‘Via Ferrata’, đã hoàn toàn thay đổi cục diện cuộc sống tại Ensi.

Ensi nằm ở độ cao trung bình 1.200 m so với mực nước biển, thường bị cô lập do kết nối giao thông kém. Người dân sống chủ yếu dựa vào việc trồng ngô và khoai tây, nhưng năng suất thấp, buộc phần lớn thanh niên phải rời nhà tìm việc ở xa. Tuy nhiên, kể từ khi tuyến đường Via Ferrata đầu tiên được đưa vào hoạt động tại núi Jigongling vào năm 2017, khu vực này đã trở thành điểm đến yêu thích của nhiều du khách. Tuyến đường dài 2,8 km, với độ dốc thẳng đứng, cao khoảng 650 m, đã thu hút hơn 30.000 khách trong năm 2024.

Mới đây, tại một khu danh thắng dọc theo đoạn sông Thanh Giang ở Enshi, một tuyến đường núi mới đã được khai trương và đã thu hút khoảng 1.000 khách, đa phần là người trẻ. Lượng khách ngày càng tăng đã góp phần tạo ra nhiều việc làm, nâng cao thu nhập địa phương và thúc đẩy phát triển kinh tế của Ensi. Nhiều thanh niên địa phương đã tìm được việc làm như hướng dẫn viên leo núi sau khi được đào tạo. Một số người đã có thu nhập ổn định lên đến 7.000 đến 8.000 nhân dân tệ (khoảng 25 đến 30 triệu đồng) mỗi tháng, cao hơn mức thu nhập trung bình của địa phương.

Làn sóng du lịch mạo hiểm cũng đã giúp hồi sinh các dịch vụ địa phương và doanh nghiệp nhỏ. Hơn 150 việc làm đã được tạo ra trong các lĩnh vực lưu trú và bán lẻ. Nhiều người dân đã biến ngôi nhà của mình thành nơi lưu trú cho khách du lịch, mang lại thu nhập đáng kể. Nông nghiệp địa phương cũng đang gặt hái từ làn sóng du lịch này. Các sản phẩm địa phương như nho đã tăng đáng kể về doanh số bán hàng. Một người trồng nho dưới chân núi Kê Cung Lĩnh đã cho biết doanh số bán nho của ông đã tăng hơn 40% kể từ khi Via Ferrata hoạt động.

Sự phát triển của du lịch tại Ensi đã mang lại hy vọng cho sự phát triển kinh tế và xã hội của thị trấn vùng núi này. Việc tiếp tục phát triển du lịch một cách bền vững sẽ giúp Ensi có thể tận dụng tối đa tiềm năng của mình, tạo ra nhiều cơ hội việc làm và thu nhập cho người dân địa phương, cũng như bảo tồn và phát triển văn hóa và môi trường của khu vực.

Khách du lịch có thể tìm hiểu thêm về Via Ferrata để có cái nhìn sâu hơn về loại hình du lịch mạo hiểm này. Đồng thời, những nỗ lực của chính quyền địa phương trong việc phát triển du lịch cũng như bảo vệ môi trường đã góp phần tạo nên sự phát triển bền vững cho Ensi.