Việc sắp xếp và tinh gọn tổ chức bộ máy nhà nước là một trong những nội dung trọng tâm trong quá trình đổi mới và hiện đại hóa nền hành chính quốc gia. Tuy nhiên, thực tế cho thấy tình trạng ‘khoảng trống pháp lý’ và ‘lúng túng thể chế’ đã và đang xuất hiện tại nhiều địa phương sau khi sáp nhập đơn vị hành chính. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải nhìn nhận đầy đủ những hệ lụy pháp lý và tìm giải pháp bảo đảm tính thống nhất, ổn định của hệ thống pháp luật tại chính quyền địa phương.

Trong quá trình triển khai sắp xếp tổ chức bộ máy, nhiều địa phương đang gặp khó khăn trong việc áp dụng văn bản cũ và chậm ban hành văn bản mới. Điều này gây ra gián đoạn trong hoạt động quản lý và ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân. Tình trạng này cho thấy tốc độ sắp xếp tổ chức bộ máy đang đi nhanh hơn so với tiến độ chuẩn bị thể chế đi kèm, đặc biệt là việc xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) phục vụ cho hoạt động của chính quyền địa phương sau sáp nhập.

Để khắc phục tình trạng này, cần tuân thủ các nguyên tắc bảo đảm thống nhất, ổn định hệ thống pháp luật khi tổ chức lại đơn vị hành chính. Trước hết, cần bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành. Việc sửa đổi, thay thế hoặc ban hành mới VBQPPL tại địa phương sau khi sáp nhập phải được rà soát kỹ lưỡng về mặt căn cứ pháp lý, bảo đảm không mâu thuẫn hoặc chồng chéo với luật và các văn bản của Trung ương.

Thứ hai, cần bảo đảm tính kế thừa hợp lý. Việc sáp nhập đơn vị hành chính không có nghĩa là phủ nhận hoàn toàn giá trị của hệ thống văn bản tại các đơn vị cũ. Ngược lại, nhiều văn bản đã được xây dựng công phu, đã được kiểm nghiệm trong thực tiễn và đang phát huy hiệu quả, cần được kế thừa, hiệu chỉnh, chứ không nên xóa bỏ hoàn toàn.

Thứ ba, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm trong quá trình xây dựng pháp luật. Trong mọi hoạt động quản trị nhà nước, việc lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm không chỉ là một khẩu hiệu hành chính, mà phải được thể hiện rõ trong nội dung và quy trình xây dựng văn bản pháp luật.

Để hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật sau sáp nhập, cần thực hiện một số giải pháp cụ thể. Trước hết, cần tổ chức một cuộc tổng rà soát hệ thống VBQPPL đang áp dụng tại các đơn vị hành chính liên quan. Trên cơ sở rà soát, chính quyền cấp huyện cần lập danh mục phân loại các văn bản theo ba nhóm: (i) văn bản tiếp tục áp dụng không cần sửa đổi; (ii) văn bản cần sửa đổi, bổ sung; (iii) văn bản cần bãi bỏ.

Thứ hai, cần xây dựng bộ tiêu chí đánh giá chất lượng thể chế sau sáp nhập. Chất lượng thể chế không thể đo bằng số lượng văn bản ban hành mà cần có các tiêu chí rõ ràng về hiệu lực, hiệu quả, tính hợp pháp, tính khả thi và tính minh bạch.

Thứ ba, cần củng cố đội ngũ làm công tác pháp chế ở địa phương. Một trong những điểm yếu cố hữu của chính quyền địa phương là năng lực pháp chế chưa được quan tâm đúng mức. Sau sáp nhập, điều này càng trở nên nghiêm trọng khi địa bàn quản lý rộng hơn, số lượng đầu mối công việc tăng lên, nhưng đội ngũ làm công tác pháp chế vẫn còn mỏng, thiếu chuyên môn hoặc kiêm nhiệm.

Cuối cùng, cần áp dụng công nghệ thông tin trong hệ thống hóa và quản lý văn bản pháp luật địa phương. Việc quản lý văn bản thủ công đang là một rào cản lớn khiến các địa phương chậm trễ trong rà soát và điều chỉnh hệ thống VBQPPL. Cần sớm thiết lập hệ thống văn bản điện tử và cơ sở dữ liệu pháp luật để hỗ trợ công tác này.

Việc công khai các nhóm nhiệm vụ hoặc vị trí làm việc có liên quan đến khối tư thục là một bước đi quan trọng và cần thiết trong việc thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực giáo dục tư thục. Luật Cán bộ, công chức mới đã có những điều chỉnh quan trọng, cho phép mở rộng đối tượng ký hợp đồng để thực hiện nhiệm vụ lãnh đạo, quản lý công. Điều này cho phép các cơ quan quản lý có thể tận dụng nguồn lực xã hội, bao gồm cả các chuyên gia và doanh nhân ngoài khu vực nhà nước.

Trong lĩnh vực giáo dục, đặc biệt là giáo dục tư thục, vai trò của các chuyên gia và lãnh đạo cơ sở tư thục trở nên đặc biệt quan trọng. Họ là những người có kinh nghiệm thực tiễn, hiểu rõ về khó khăn, tiềm năng và thách thức mà khu vực giáo dục tư thục đang đối mặt. Với kinh nghiệm và kiến thức của mình, họ có khả năng đóng góp trực tiếp vào việc hoạch định các kế hoạch và chính sách phù hợp với thực tế, khả thi và có thể tạo động lực cho sự phát triển của giáo dục tư thục.

Các chuyên gia và lãnh đạo cơ sở tư thục có thể mang lại những góc nhìn mới mẻ và sáng tạo trong việc giải quyết các vấn đề mà giáo dục tư thục đang gặp phải. Họ có thể giúp xác định các ưu tiên chính sách, đề xuất các giải pháp sáng tạo để nâng cao chất lượng giáo dục, và tăng cường sự hợp tác giữa các cơ sở giáo dục tư thục và các bên liên quan khác.

Ngoài ra, việc công khai các nhóm nhiệm vụ hoặc vị trí làm việc có liên quan đến khối tư thục cũng giúp tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm trong việc tuyển dụng và sử dụng nhân lực trong lĩnh vực giáo dục tư thục. Điều này có thể giúp ngăn chặn các hành vi tiêu cực như tham nhũng, và đảm bảo rằng các vị trí lãnh đạo và quản lý được điền vào bởi những người có đủ năng lực và kinh nghiệm.

Tổng kết lại, việc công khai các nhóm nhiệm vụ hoặc vị trí làm việc có liên quan đến khối tư thục là một bước quan trọng trong việc phát triển giáo dục tư thục. Qua việc tận dụng nguồn lực xã hội, bao gồm cả các chuyên gia và doanh nhân ngoài khu vực nhà nước, chúng ta có thể tạo ra các chính sách và kế hoạch phát triển giáo dục tư thục phù hợp với thực tế và có khả năng tạo động lực cho sự phát triển của lĩnh vực này.