Ukraine đặt mục tiêu sản xuất hàng nghìn UAV đánh chặn mỗi ngày để đối phó với các cuộc tấn công trên không của Nga. Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết nước này đang hướng tới sản xuất tới 1.000 khí tài UAV đánh chặn mỗi ngày nhằm bảo vệ các thành phố trước những đợt tấn công dồn dập của Nga.

Ông Zelensky nhấn mạnh rằng các quan chức liên quan sẽ phải chịu trách nhiệm cá nhân nếu Kiev không hoàn thành mục tiêu này. Mục tiêu sản xuất UAV đánh chặn với số lượng lớn nhằm đáp ứng nhu cầu cấp bách của Ukraine trong việc đối phó với chiến thuật tấn công bằng UAV và tên lửa của Nga.

Kế hoạch này được coi là giải pháp then chốt để bảo vệ các thành phố Ukraine trước những đợt tấn công trên không của Nga. Đặc biệt, sau đêm 9/7, khi các lực lượng Moscow triển khai 728 UAV và 13 tên lửa trong một đợt không kích quy mô lớn nhất từ trước tới nay, Ukraine đang tìm kiếm các giải pháp để ngăn chặn các cuộc tấn công tương tự trong tương lai.

Ukraine dự kiến tập trung vào các UAV tầm ngắn, giá rẻ khoảng 3.000 USD/chiếc và có khả năng tiêu diệt UAV cảm tử Shahed, UAV mồi nhử và tên lửa hành trình giá trị thấp. Nếu thành công, kế hoạch này sẽ giúp Ukraine lần đầu tiên tạo ra một lớp phòng không chi phí thấp, phân tán thay vì phụ thuộc quá nhiều vào các tên lửa Patriot hay NASAMS vốn khan hiếm và vô cùng đắt đỏ, có giá lên tới 4 triệu USD/quả.

Giới quan sát nhận định, kế hoạch này sẽ giúp Ukraine giảm áp lực từ các đợt tấn công dồn dập của Nga và tạo ra một ‘lưới cản giá rẻ’ để bảo vệ cơ sở hạ tầng trọng yếu. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng chỉ ra rằng mục tiêu trên rất tham vọng và đòi hỏi chuỗi cung ứng linh kiện và động cơ UAV ổn định.

Ukraine vẫn phụ thuộc nhiều vào linh kiện nhập khẩu từ Mỹ và châu Âu, yếu tố dễ bị gián đoạn nếu viện trợ chậm. Ngoài ra, Nga đã bắt đầu thử nghiệm UAV tốc độ cao hơn, ít bị radar phát hiện và cải tiến mồi nhử điện tử để gây nhiễu hiệu quả hơn.

Cuộc đua UAV giữa Nga và Ukraine đang mở ra mô hình ‘giao tranh bầy đàn’ mới bằng các thiết bị giá rẻ và phân tán. NATO và phương Tây đang theo dõi sát vì nếu Ukraine thành công, đây sẽ là tiền lệ để các quốc gia quy mô nhỏ cân bằng ưu thế trên không với các cường quốc bằng công nghệ UAV giá rẻ.

Đức sẽ chuyển giao hai tổ hợp đánh chặn Patriot cho Ukraine trong thời gian tới, với các bệ phóng sẽ được bàn giao trong vài ngày tới và phần còn lại sẽ được chuyển giao trong vòng 2-3 tháng. Thông tin này được Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius công bố vào ngày 1 tháng 8. Quyết định này không ảnh hưởng đến đóng góp của Đức cho năng lực phòng thủ của NATO.

Ukraine đã nhận được hỗ trợ từ Mỹ và các đồng minh Tây Âu về hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot từ tháng 4/2023 và đã chứng minh khả năng của hệ thống này trong việc chặn tên lửa siêu vượt âm của Nga. Tuy nhiên, các chuyên gia quân sự cho rằng, ngay cả khi Ukraine nhận được 17 tổ hợp tên lửa Patriot đầy đủ, họ vẫn sẽ đối mặt với thách thức trong việc chống đỡ các cuộc tập kích của Nga.

Các nhà phân tích cho rằng khả năng của Patriot trong việc hỗ trợ Ukraine phụ thuộc vào việc chúng được đưa đến Ukraine nhanh chóng và các nguồn bổ sung đạn tên lửa sau đó. Chiến thuật của Nga là gây áp lực lên Ukraine để tiêu tốn toàn bộ kho dự trữ phòng không hiện có và trở nên dễ bị tổn thương trước các đợt tập kích.

Phương án khả thi nhất là các nước châu Âu gửi số tên lửa Patriot mà họ đang có cho Ukraine, rồi đợi nguồn cung mới từ Mỹ để bù đắp cho kho dự trữ trong nước. Tuy nhiên, khả năng của Mỹ và đồng minh trong việc cung cấp hệ thống phòng không cho Ukraine trước các đòn tập kích ngày càng tăng của Nga không chỉ bị giới hạn bởi chi phí, mà còn là bởi năng lực sản xuất của phương Tây.

Tập đoàn quốc phòng Mỹ Lockheed Martin đã sản xuất 500 quả đạn tên lửa đánh chặn PAC-3 cho hệ thống Patriot vào năm ngoái và dự kiến tăng sản lượng lên 650 quả vào năm 2027. Giới quan sát cho rằng một cách để đáp ứng nhu cầu của Ukraine về Patriot là mua trực tiếp từ nhà sản xuất Lockheed Martin.

Các nhà phân tích ở Kiev tin tưởng những tổ hợp Patriot mới có thể triển khai ở các thành phố lớn và giúp giảm thiểu mức độ thiệt hại từ tên lửa Nga. Tuy nhiên, họ cho rằng bấy nhiêu là chưa đủ và Ukraine cần nhiều hơn để đối phó với các mối đe dọa từ Nga.

Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius thông báo rằng nước này có kế hoạch cung cấp thêm hai hệ thống phòng không Patriot cho Ukraina. Tuy nhiên, việc này phụ thuộc vào việc sớm bổ sung thiết bị thay thế để đảm bảo năng lực tác chiến và hoạt động huấn luyện của quân đội Đức. Ông Pistorius nhấn mạnh rằng nếu không có Patriot, lực lượng vũ trang Đức sẽ không thể duy trì năng lực đào tạo trong vòng 1-2 năm.

Đức đang tích cực tìm cách phối hợp với các quốc gia châu Âu khác để xác định bên nào đang sở hữu hệ thống Patriot và có thể chuyển giao cho Ukraina. Các quốc gia này sẽ bán lại thiết bị để những nước khác viện trợ cho Kiev. Tuy nhiên, ông Pistorius cũng thừa nhận rằng điều kiện tiên quyết là các nước sở hữu Patriot phải đồng ý bàn giao.

Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Store đã thể hiện sự ủng hộ và tuyên bố rằng Na Uy sẵn sàng chia sẻ chi phí với Đức trong quá trình chuyển giao, cho rằng đây là giải pháp tức thời nhất có thể đưa ra ở thời điểm hiện tại. Thủ tướng Đức Friedrich Merz nêu rõ rằng trong số 9 hệ thống Patriot mà quân đội Đức hiện sở hữu, sẽ có 2 tổ hợp được chuyển cho Ukraina. Việc này được thực hiện với kỳ vọng Mỹ sẽ cung cấp các hệ thống thay thế. Tuy nhiên, hiện tại Đức vẫn chưa mua được thiết bị mới và vẫn đang thảo luận với Mỹ về nguồn cung.

Hệ thống Patriot là vũ khí có giá trị lớn nhất mà Mỹ và các đồng minh đã viện trợ cho Ukraina. Mỗi tổ hợp có giá gần 1,1 tỷ USD. Ukraina đang vận hành các tổ hợp Patriot được trang bị tên lửa PAC-3 MSE hiện đại do Mỹ sản xuất, với khả năng bắn hạ máy bay trong phạm vi 120km và tên lửa đạn đạo trong tầm 60km. Theo truyền thông Mỹ, Ukraina đang có ít nhất 8 hệ thống Patriot, trong đó 6 tổ hợp đang hoạt động và 2 tổ hợp khác đang trong quá trình sửa chữa.

Ukraina nhiều lần đánh giá cao hiệu quả của Patriot, coi đây là vũ khí duy nhất có khả năng đánh chặn tên lửa siêu vượt âm Kinzhal và tên lửa đạn đạo Iskander-M của Nga. Tuy nhiên, hiệu quả của Patriot tại Ukraina đang giảm dần do lượng tên lửa và bệ phóng ngày càng cạn kiệt, trong khi một số khẩu đội đã bị Nga phá hủy trong các cuộc tập kích. Đại tá Yuri Ignat, Thư ký báo chí Bộ Tư lệnh không quân Ukraina, thừa nhận rằng việc Nga liên tục nâng cấp tên lửa đạn đạo Iskander-M đã khiến Patriot không đạt hiệu quả như mong muốn.

Reuters dẫn lời quan chức quốc phòng Đức cho biết, nước này đang xem xét cung cấp thêm cho Ukraine 2 hệ thống phòng không Patriot nếu có thể tìm được nguồn thay thế.

KS-1C: Đại diện cho tham vọng quân sự của Trung Quốc tại Đông Nam Á

KS-1C, một hệ thống phòng không hiện đại của Trung Quốc, đã trở thành biểu tượng cho tham vọng quân sự của nước này tại Đông Nam Á. Với công nghệ radar tiên tiến và khả năng tiêu diệt đa mục tiêu, KS-1C không chỉ là một vũ khí chiến lược mà còn là công cụ thể hiện sức mạnh quân sự trong khu vực.

Hệ thống KS-1C được phát triển bởi Công ty Công nghiệp Không gian Giang Nam, thuộc Tập đoàn Khoa học và Công nghiệp Hàng không Vũ trụ Trung Quốc. Đây là phiên bản xuất khẩu nâng cấp của HQ-12, được thiết kế để đối phó với các mối đe dọa trên không hiện đại. Với radar mảng pha tiên tiến, KS-1C có khả năng theo dõi và tiêu diệt nhiều mục tiêu cùng lúc.

KS-1C đã được nhiều quốc gia tại Đông Nam Á, bao gồm Campuchia, Thái Lan, Myanmar, Turkmenistan và Uzbekistan, đưa vào sử dụng. Sự phổ biến của hệ thống này phản ánh tính cạnh tranh và hiệu quả của nó trên thị trường quốc tế.

Một trong những điểm nổi bật của KS-1C là hệ thống radar mảng pha thụ động, cho phép theo dõi đồng thời 50 mục tiêu và dẫn đường cho 8 tên lửa để tấn công 6 mục tiêu cùng lúc. Radar H-200 đa chức năng của hệ thống này có tầm phát hiện lên đến 70km, cải thiện đáng kể so với các hệ thống trước đó.

Tên lửa KS-1C có các đặc điểm kỹ thuật ấn tượng, bao gồm tầm bắn từ 5km đến 70km và độ cao từ 0,3km đến 27km. Hệ thống này cũng sử dụng ống phóng thay vì ray phóng, giúp tăng tính linh hoạt và giảm thời gian chuẩn bị phóng.

KS-1C được thiết kế để đối phó với nhiều loại mối đe dọa trên không, bao gồm máy bay chiến đấu và tên lửa hành trình. Hệ thống này cũng có khả năng hoạt động như một phần của mạng lưới phòng không tích hợp, phối hợp với các hệ thống khác để tạo ra một lưới phòng không phân tầng hiệu quả.

Tuy nhiên, sự thiếu hụt mạng lưới radar tích hợp và khả năng không chiến hạn chế của một số quốc gia tại Đông Nam Á có thể làm giảm hiệu quả của KS-1C trong các tình huống xung đột thực tế. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển một hệ thống phòng không tích hợp toàn diện.

Việc Campuchia triển khai KS-1C gần biên giới Thái Lan phản ánh xu hướng hiện đại hóa quân đội và sự phụ thuộc ngày càng tăng vào công nghệ quân sự Trung Quốc. Hệ thống này không chỉ tăng cường khả năng phòng không mà còn là biểu tượng cho mối quan hệ quân sự ngày càng sâu sắc giữa Campuchia và Trung Quốc trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị gay gắt ở khu vực Đông Nam Á.

Chính phủ Hoa Kỳ đã chính thức phê duyệt việc bán hệ thống tên lửa phòng không MIM-23 HAWK cho Ukraine, với giá trị hợp đồng lên đến 172 triệu đô la. Đây là lần đầu tiên Ukraine mua trực tiếp một hệ thống tên lửa phòng không từ Mỹ, dù rằng hệ thống này không còn mới.

Hợp đồng mua sắm bao gồm không chỉ hệ thống tên lửa mà còn các dịch vụ và công việc liên quan để đảm bảo khả năng chiến đấu của các tổ hợp đang hoạt động. Lưu ý rằng tất cả các tổ hợp MIM-23 HAWK của Hoa Kỳ đều đã ngừng hoạt động và cần được sửa chữa và phục hồi trước khi được chuyển giao cho Ukraine.

Công việc sửa chữa và phục hồi hệ thống này sẽ được thực hiện bởi Tập đoàn Sielman của Hy Lạp, trong khi RTX (Raytheon) – nhà phát triển và sản xuất các hệ thống phòng không này, sẽ đóng vai trò thầu phụ. Hy Lạp cũng là đơn vị vận hành MIM-23 HAWK, do đó họ có kinh nghiệm để bảo trì hệ thống này.

Vào cuối tháng 4 năm 2024, Tập đoàn Sielman đã nhận được hợp đồng dài hạn để sửa chữa MIM-23 HAWK cho Ukraine, với chi phí là 49,9 triệu đô la và thời hạn được tính đến năm 2029. Hợp đồng này có vẻ liên quan đến việc vào đầu tháng 4 năm 2024, Mỹ đã đồng ý bán cho Ukraine gói dịch vụ và công việc đại tu, phục hồi cũng như hỗ trợ các tổ hợp MIM-23 HAWK.

Hệ thống MIM-23 HAWK Phase III có khả năng tiêu diệt các mục tiêu khí động học ở tầm bắn lên đến 45 – 50 km và độ cao tối đa 20 km. Tên lửa được trang bị hệ thống dẫn đường radar bán chủ động.

Ukraine đã nhận được các tổ hợp này theo dạng viện trợ từ năm 2022, ban đầu từ Tây Ban Nha, và Kyiv đang vận hành một số lượng khá lớn, mặc dù không được công bố rộng rãi. Tại Hoa Kỳ, MIM-23 HAWK đã ngừng hoạt động từ thập niên 1990, nhưng vẫn đang được sử dụng tại hơn 10 quốc gia.

Về phía Ukraine, việc sở hữu hệ thống tên lửa phòng không MIM-23 HAWK sẽ giúp tăng cường khả năng phòng thủ của họ trước các mối đe dọa từ trên không. Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị hiện nay, việc có được hệ thống vũ khí hiện đại và hiệu quả như MIM-23 HAWK sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ lãnh thổ và người dân Ukraine.

Trước đó, Mỹ và các nước khác đã cung cấp nhiều loại vũ khí và thiết bị quân sự cho Ukraine nhằm hỗ trợ nước này trong cuộc xung đột với Nga. Việc bán hệ thống tên lửa phòng không MIM-23 HAWK cho Ukraine được xem là một phần của nỗ lực này.

RTX (Raytheon) và Tập đoàn Sielman sẽ phải phối hợp chặt chẽ để đảm bảo việc chuyển giao hệ thống tên lửa phòng không MIM-23 HAWK cho Ukraine được thực hiện một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Ngoài ra, việc sửa chữa và phục hồi hệ thống MIM-23 HAWK cũng sẽ giúp tạo ra cơ hội hợp tác giữa các công ty quốc phòng của Mỹ, Hy Lạp và Ukraine.