Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang tích cực đẩy mạnh quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và ứng dụng công nghệ tiên tiến nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và phát triển bền vững. Tại diễn đàn ‘Công nghệ năng lượng trong kỷ nguyên mới’ diễn ra vào sáng ngày 29/7 tại Hà Nội, các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực năng lượng đã tập trung thảo luận về những đột phá công nghệ có tiềm năng tạo nên sự chuyển biến lớn cho ngành năng lượng.

Với dự báo nhu cầu điện năng của Việt Nam sẽ tăng từ 8-10% mỗi năm, việc chuyển dịch sang các nguồn năng lượng sạch và giảm thiểu sự phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch đang trở thành một yêu cầu cấp thiết. Trong đó, các giải pháp như lưới điện thông minh, công nghệ lưu trữ năng lượng tiên tiến, sản xuất hydro xanh, và các giải pháp năng lượng tái tạo hiệu suất cao đã được xác định là những trụ cột quan trọng trong chiến lược hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Để đạt được mục tiêu đầy tham vọng này, các chuyên gia và doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực năng lượng tái tạo nhấn mạnh sự cần thiết của việc ổn định và minh bạch hóa khung chính sách, hoàn thiện thể chế, và thúc đẩy hợp tác giữa khu vực công và tư nhân. Việt Nam đã xây dựng được nền tảng chính sách quan trọng với Nghị quyết 55 và Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, đặt mục tiêu tỷ lệ năng lượng tái tạo sẽ chiếm tới 75% vào năm 2050.

Cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 không chỉ là một mục tiêu bảo vệ môi trường mà còn là động lực quan trọng để hoàn thiện thể chế và thúc đẩy một cách thực chất, hiệu quả quá trình chuyển đổi sang năng lượng xanh. Qua đó, không chỉ giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu về biến đổi khí hậu mà còn góp phần đảm bảo an ninh năng lượng, tạo ra những cơ hội phát triển mới cho nền kinh tế trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng.

Quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và áp dụng công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực năng lượng đang mở ra những cơ hội lớn cho sự phát triển bền vững của Việt Nam. Tuy nhiên, để thực sự hiện thực hóa những mục tiêu đã đề ra, sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ, doanh nghiệp, và cộng đồng là yếu tố then chốt. Bên cạnh đó, việc không ngừng nâng cao nhận thức của xã hội về lợi ích của năng lượng tái tạo và phát triển bền vững cũng đóng vai trò quan trọng trong hành trình hướng tới tương lai năng lượng xanh của Việt Nam.

Tham khảo thêm thông tin về vấn đề này tại các nguồn tin cậy.

E-fuel, một loại nhiên liệu sạch hứa hẹn, đang nổi lên như một giải pháp tiềm năng để thay thế xăng dầu trong tương lai. Công nghệ sản xuất e-fuel đang phát triển nhanh chóng và thu hút sự quan tâm rộng rãi từ cộng đồng quốc tế. Quá trình sản xuất e-fuel bao gồm việc điện phân nước để tạo ra hydro, sau đó kết hợp hydro với carbon dioxide được thu thập từ khí quyển. Kết quả là một loại nhiên liệu có thể được sử dụng trực tiếp trong các phương tiện giao thông hiện có, mà không cần phải thực hiện các thay đổi cơ bản về động cơ.

Ưu điểm nổi bật của e-fuel là khả năng giảm thiểu đáng kể khí thải carbon, từ đó giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu. Điều này làm cho e-fuel trở thành một trong những giải pháp thay thế sáng giá cho nhiên liệu hóa thạch, đặc biệt trong bối cảnh thế giới đang nỗ lực giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và chuyển đổi sang các nguồn năng lượng sạch hơn. Liên minh châu Âu (EU) đang tích cực đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển e-fuel như một phần của chiến lược giảm carbon và chuyển đổi năng lượng.

Các nhà khoa học và kỹ sư trên toàn thế giới đang làm việc chăm chỉ để cải thiện hiệu suất sản xuất và giảm chi phí sản xuất e-fuel. Những nỗ lực này nhằm mục đích đưa công nghệ e-fuel vào sử dụng rộng rãi trong tương lai gần. Việc phát triển thành công e-fuel không chỉ giúp giảm thiểu khí thải nhà kính mà còn góp phần đảm bảo an ninh năng lượng cho các quốc gia.

EU và các quốc gia khác đang đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu và phát triển công nghệ e-fuel. Các dự án nghiên cứu đang được tiến hành để cải thiện hiệu quả của quá trình sản xuất e-fuel, cũng như tìm ra các phương pháp sản xuất tiết kiệm chi phí. Điều này sẽ giúp e-fuel trở thành một lựa chọn thực tế cho nhiều người dùng.

Trong khi e-fuel vẫn đang trong giai đoạn phát triển, tiềm năng của nó trong việc giảm thiểu tác động môi trường của giao thông vận tải là rất lớn. Nếu thành công, e-fuel có thể trở thành một phần quan trọng của hỗn hợp năng lượng trong tương lai, giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và giảm phát thải khí nhà kính. Liên minh châu Âu đang tích cực hỗ trợ các nỗ lực nghiên cứu và triển khai e-fuel thông qua các chính sách và chương trình hỗ trợ.

Một làn sóng sa thải đang quét qua lĩnh vực năng lượng tái tạo tại Mỹ, bắt nguồn từ quyết định của công ty năng lượng mặt trời New Leaf Energy, có trụ sở tại bang Massachusetts. Công ty này đã thực hiện việc cắt giảm lực lượng lao động, sa thải 41 trong tổng số 217 nhân viên, tương đương gần 20% nhân sự của mình.

CEO Dan Berwick của New Leaf Energy cho biết việc cắt giảm nhân sự là cần thiết để công ty duy trì sự ổn định trong bối cảnh chính sách năng lượng tái tạo của chính phủ liên bang đang trải qua những thay đổi quan trọng. Những thay đổi này bắt nguồn từ Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) do chính quyền Tổng thống Joe Biden ban hành, cho phép các hộ gia đình lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời được hưởng tín dụng thuế liên bang lên đến 30% tổng chi phí lắp đặt cho đến năm 2032.

Tuy nhiên, một yếu tố quan trọng khác là Đạo luật To Đẹp, còn được biết đến với tên gọi khác do chính quyền Tổng thống Donald Trump đưa ra, yêu cầu các dự án phải bắt đầu xây dựng trước tháng 7 năm 2026 để được hưởng chính sách ưu đãi. Sự không chắc chắn về chính sách đã khiến nhiều công ty trong lĩnh vực năng lượng tái tạo phải thu hẹp quy mô hoạt động.

New Leaf Energy không phải là công ty duy nhất trải qua làn sóng sa thải. Pine Gate Renewables, một nhà phát triển dự án năng lượng mặt trời và lưu trữ tại Bắc Carolina, cũng được cho là đã sa thải 15% nhân sự của mình. Tương tự, Southern Energy Management cũng đang cân nhắc kế hoạch sa thải từ 50 đến 55 nhân viên.

Theo Bloomberg, trích dẫn thông tin từ công ty nghiên cứu Enverus, nếu không có khoản tín dụng thuế, chỉ khoảng 30% trong số các dự án năng lượng mặt trời đã được lên kế hoạch có thể cung cấp mức giá cạnh tranh và được kỳ vọng sẽ tồn tại. Con số này đối với các dự án điện gió là 57%. Hiệp hội Công nghiệp Năng lượng Mặt trời ước tính rằng khoảng 300.000 người trong lĩnh vực này sẽ mất việc trong vài năm tới.

Riêng tại bang Massachusetts, số lao động mất việc dự kiến lên tới 6.100 người. Frank Callahan, chủ tịch Công đoàn Xây dựng Massachusetts, bày tỏ quan ngại rằng đạo luật mới sẽ loại bỏ hàng ngàn cơ hội việc làm. Ông cũng cho biết một số dự án điện gió ngoài khơi đã bị đình trệ và nhiều dự án khác có thể bị hoãn lại.

Một số chuyên gia nhận định rằng đạo luật này dường như là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng mất việc làm lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ. Công ty nghiên cứu Energy Innovation dự báo rằng đạo luật này có thể khiến công suất điện của Mỹ giảm 300 GW vào thời điểm nhu cầu điện đang tăng trở lại sau hai thập niên, do sự phát triển của trung tâm dữ liệu và công nghệ trí tuệ nhân tạo.

Tình hình này đặt ra những thách thức lớn cho ngành năng lượng tái tạo tại Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh đất nước đang nỗ lực giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và chuyển dịch sang các nguồn năng lượng sạch hơn. Các công ty và chuyên gia đang chờ đợi những giải pháp và chính sách mới để ổn định và thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực này.

Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, với tiềm năng phát triển vượt trội về điện mặt trời, điện gió ngoài khơi, sinh khối và hydro xanh. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay là việc xây dựng một hành lang pháp lý đồng bộ và hiệu quả để thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực này.

Theo các đánh giá, Việt Nam sở hữu tiềm năng điện mặt trời lên đến 963.000 MW, với số giờ nắng trung bình hàng năm cao, đặc biệt tập trung tại các tỉnh miền Trung và miền Nam. Về điện gió, Việt Nam được đánh giá có tiềm năng lớn nhất Đông Nam Á, với tổng tiềm năng ước đạt 513.360 MW, theo Ngân hàng Thế giới. Những con số này cho thấy tiềm năng to lớn mà Việt Nam có thể khai thác để chuyển dịch sang năng lượng tái tạo.

Tuy nhiên, hiện nay các chính sách liên quan đến năng lượng tái tạo đang phân tán trong nhiều văn bản luật, dẫn đến sự chồng chéo và thiếu phối hợp liên ngành. Các rào cản khác bao gồm cơ chế đấu thầu, giá điện, hợp đồng mua bán điện còn thiếu minh bạch và hay thay đổi, khiến rủi ro tài chính tăng cao. Ngoài ra, hệ thống truyền tải chưa sẵn sàng để tiếp nhận lượng điện phân tán từ các nguồn tái tạo, trở thành điểm nghẽn kìm hãm dòng vốn và trì hoãn hàng loạt dự án.

Nhìn vào kinh nghiệm của các nước, Đức, Trung Quốc, Hàn Quốc đã ban hành Luật Năng lượng tái tạo từ rất sớm, tạo nên bước ngoặt chiến lược cho quá trình chuyển dịch năng lượng. Luật không chỉ là công cụ điều tiết thị trường mà còn là cam kết dài hạn của Chính phủ với người dân và doanh nghiệp.

Các chuyên gia cho rằng, để thúc đẩy sự phát triển của năng lượng tái tạo, cần tích hợp nhiều yếu tố tiên tiến vào Luật Năng lượng tái tạo. Điều này không chỉ bảo đảm nguyên tắc ưu tiên năng lượng sạch mà còn thúc đẩy cạnh tranh minh bạch, chia sẻ lợi ích công bằng giữa nhà đầu tư và cộng đồng. Luật cần quy định rõ ràng về quy hoạch tổng thể quốc gia cho các nguồn năng lượng tái tạo, cơ chế xác lập giá theo thị trường có điều tiết, và cơ chế chia sẻ rủi ro và ưu đãi tín dụng.

TS. Hoàng Xuân Quốc, Phó Trưởng Ban Tư vấn và Phản biện Hội Dầu khí Việt Nam nhận định, việc xây dựng một hành lang pháp lý đủ mạnh và hoàn thiện cho sự phát triển năng lượng tái tạo là cần thiết. Bà Phạm Thuý Chinh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cũng nhấn mạnh, việc ban hành Luật về năng lượng tái tạo là hết sức cần thiết, giúp giải quyết những bất cập và sự chưa đồng bộ trong hệ thống pháp luật hiện hành.

Việc ban hành Luật Năng lượng tái tạo không chỉ giải quyết bài toán chính sách mà còn là hiện thực hóa quyết tâm chính trị trong chuyển đổi năng lượng. Đây cũng là bước đi chiến lược để kích hoạt hàng loạt dự án đang chờ cơ chế, khơi thông dòng vốn quốc tế, tạo dựng hệ sinh thái năng lượng sạch và củng cố vị thế Việt Nam trong bản đồ chuyển đổi năng lượng toàn cầu.

Tóm lại, việc hoàn thiện hành lang pháp lý cho năng lượng tái tạo là bước tiến quan trọng để Việt Nam tận dụng được tiềm năng to lớn của mình trong lĩnh vực này. Với một khung pháp lý phù hợp, Việt Nam có thể trở thành một trong những quốc gia đi đầu trong chuyển đổi năng lượng toàn cầu.