Nghề làm gốm – Thammysacdep.com https://thammysacdep.com Trang thông tin thẩm mỹ & làm đẹp Sat, 09 Aug 2025 23:41:13 +0000 vi hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.7.2 Nghề gốm đen truyền thống Tây Nguyên đối mặt nguy cơ mai một https://thammysacdep.com/nghe-gom-den-truyen-thong-tay-nguyen-doi-mat-nguy-co-mai-mot/ Sat, 09 Aug 2025 23:41:06 +0000 https://thammysacdep.com/nghe-gom-den-truyen-thong-tay-nguyen-doi-mat-nguy-co-mai-mot/

Nghề làm gốm truyền thống của người M’nông Rlăm tại buôn Dơng Bắk, xã Liên Sơn, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk, đã tồn tại bền bỉ qua nhiều thế hệ với kỹ thuật ‘nuôi đất’, ‘trích đất’ và nung lộ thiên độc đáo. Gốm của người M’nông Rlăm được biết đến với đặc trưng không sử dụng bàn xoay, không lò nung, không khuôn đúc, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Lớp khói trấu bám vào bề mặt gốm tạo nên sắc đen bóng đặc trưng – đây là điểm khác biệt nổi bật của gốm M’nông Rlăm so với nhiều dòng gốm khác. Ảnh: Tiêu Dao
Lớp khói trấu bám vào bề mặt gốm tạo nên sắc đen bóng đặc trưng – đây là điểm khác biệt nổi bật của gốm M’nông Rlăm so với nhiều dòng gốm khác. Ảnh: Tiêu Dao

Quá trình làm gốm bắt đầu từ việc ‘nuôi đất’, tức là ủ đất sét lấy từ bờ sông Krông Ana để giữ ẩm và bảo tồn chất đất. Người thợ sau đó sẽ ‘trích đất’ – lấy một lượng đất vừa đủ để tạo nên một sản phẩm, được xem như một nghi thức tâm linh. Gốm M’nông Rlăm được tạo dáng hoàn toàn bằng tay, không sử dụng bàn xoay. Người thợ di chuyển xung quanh sản phẩm trong quá trình nặn, tương đồng với cách làm gốm của người Chăm.

Để làm gốm, người M’nông Rlăm phải biết cách “nuôi đất” và “trích đất” – những khái niệm gắn liền với cả kỹ thuật và tín ngưỡng. Ảnh: Tiêu Dao
Để làm gốm, người M’nông Rlăm phải biết cách “nuôi đất” và “trích đất” – những khái niệm gắn liền với cả kỹ thuật và tín ngưỡng. Ảnh: Tiêu Dao

Sản phẩm sau khi tạo hình được đánh bóng bằng đá, khắc họa tiết bằng que tre, sau đó phơi khô tự nhiên rồi nung trong lửa khoảng 30 phút với nhiên liệu vỏ trấu và mùn cưa. Quá trình sản xuất gốm thủ công này không chỉ đòi hỏi kỹ thuật cao mà còn yêu cầu sự tỉ mỉ và kiên nhẫn của người thợ.

Gốm truyền thống của người M’nông Rlăm không sử dụng bàn xoay mà được tạo dáng hoàn toàn bằng tay. Ảnh: Tiêu Dao
Gốm truyền thống của người M’nông Rlăm không sử dụng bàn xoay mà được tạo dáng hoàn toàn bằng tay. Ảnh: Tiêu Dao

Cuối năm 2024, gốm truyền thống của người M’nông Rlăm đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Sự công nhận này đánh dấu bước chuyển quan trọng trong hành trình gìn giữ và phục hồi một làng nghề truyền thống đặc sắc của Tây Nguyên.

Các vật dụng truyền thống thường gặp gồm bình, ché, bát, chén, lu đựng nước... đều có độ bền cao, khả năng chịu nhiệt tốt và không tráng men. Ảnh: Tiêu Dao
Các vật dụng truyền thống thường gặp gồm bình, ché, bát, chén, lu đựng nước… đều có độ bền cao, khả năng chịu nhiệt tốt và không tráng men. Ảnh: Tiêu Dao

Tuy nhiên, việc gìn giữ nghề gốm truyền thống của người M’nông Rlăm đang đối mặt với nhiều thách thức. Sự mai một về nhân lực, nguyên liệu khan hiếm, và khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm là những khó khăn mà làng nghề đang phải đối mặt. Chính quyền địa phương đã triển khai một số đề án bảo tồn và phát triển làng nghề gốm truyền thống, bao gồm việc đặt hàng sản phẩm gốm từ nghệ nhân địa phương, tổ chức các lớp truyền dạy nghề, và giới thiệu sản phẩm đến các đơn vị lữ hành.

Nghề gốm truyền thống của người M’nông Rlăm tại buôn Dơng Bắk đã chính thức được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào cuối năm 2024. Ảnh: Tiêu Dao
Nghề gốm truyền thống của người M’nông Rlăm tại buôn Dơng Bắk đã chính thức được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào cuối năm 2024. Ảnh: Tiêu Dao

Gốm thủ công của buôn Dơng Bắk đã được công nhận là sản phẩm OCOP đạt 3 sao cấp tỉnh, mở ra cơ hội tiếp cận thị trường rộng hơn. Du lịch cộng đồng đã mang đến hy vọng mới cho nghề làm gốm của người M’nông tại buôn Dơng Bắk. Các tour du lịch trải nghiệm đã về đến Yang Tao, tạo điều kiện cho nghệ nhân địa phương trình diễn kỹ thuật làm gốm cổ.

Du khách khi đến thăm làng gốm không chỉ được tìm hiểu quy trình thủ công, mà còn có thể trực tiếp tham gia tạo hình, trang trí sản phẩm và mang về làm kỷ niệm. Những hoạt động này bước đầu giúp gốm Yang Tao có thêm cơ hội được hồi sinh, đồng thời trở thành điểm nhấn văn hóa trong phát triển du lịch bền vững tại khu vực Tây Nguyên.

]]>