Nghị định 207/2025 mới đây đã được ban hành, mở rộng quyền chủ động làm mẹ cho phụ nữ độc thân. Theo đó, họ có thể thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, bao gồm thụ tinh ống nghiệm IVF, mà không cần phải có quan hệ hôn nhân theo quy định của pháp luật. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi và mở rộng cơ hội cho phụ nữ độc thân có thể thực hiện ước mơ làm mẹ của mình.

Trước đó, tại Nghị định số 10/2015, chỉ những cặp vợ chồng vô sinh và phụ nữ độc thân theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa mới được áp dụng kỹ thuật này. Tuy nhiên, Nghị định 207 đã mở rộng quyền cho nhiều chị em độc thân có nguyện vọng hỗ trợ sinh sản để làm mẹ. Nguyên tắc vô danh giữa người hiến và người nhận tinh trùng tiếp tục được duy trì để đảm bảo các quy định về đạo đức và pháp luật.

TS.BS Bạch Huy Anh, Phó Giám đốc Trung tâm hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện, cho biết rằng tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới quy định về ngân hàng tinh trùng yêu cầu những tinh trùng không định danh, không được cho ngẫu nhiên mà phải hoán đổi theo quy định của pháp luật. Tinh trùng phải đạt tiêu chí: Người cho khỏe mạnh, không dị tật, các bệnh di truyền, ở lứa tuổi nhất định, ngoài không định danh phải có trình độ học vấn rất tốt thì mới được đưa vào mẫu ở ngân hàng tinh trùng.

BSCK I Nguyễn Thị Nhã, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện, chia sẻ rằng người phụ nữ nào cũng có quyền được sinh con, trong đó có phụ nữ độc thân. Hiện nay, nhiều phương pháp hỗ trợ sinh sản hiện đại như bơm tinh trùng vào buồng trứng (IUI), thụ tinh trong ống nghiệm (IVF)… giúp phụ nữ đơn thân có nguyện vọng đều có thể hiện thực hóa ước mơ làm mẹ của mình.

Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện, cũng cho biết số lượng phụ nữ chủ động đi trữ trứng tăng nhanh, lên tới vài trăm ca/năm, hầu hết đều là phụ nữ độc thân, độ tuổi trung bình phổ biến là 33-40 tuổi. Điều này cho thấy nhu cầu làm mẹ của phụ nữ độc thân đang tăng cao.

Theo Bộ Y tế, kỹ thuật IVF được thực hiện tại Việt Nam từ năm 1998, đến nay đã có hơn 150.000 trẻ ra đời từ kỹ thuật này. Hiện toàn quốc có hơn 50 cơ sở hỗ trợ sinh sản, làm chủ nhiều kỹ thuật tiên tiến trên thế giới, có những trung tâm có tỷ lệ điều trị IVF thành công lên đến 70%, tương đương các trung tâm hỗ trợ sinh sản lớn trên thế giới, với chi phí thực hiện chỉ bằng 1/3 đến 1/5 so với nhiều nước trong khu vực.

Nghị định 207/2025/NĐ-CP sẽ có hiệu lực từ ngày 1.10.2025, quy định chi tiết về sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản và điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Theo đó, chỉ các cặp vợ chồng vô sinh hoặc có chỉ định về y tế và phụ nữ độc thân không có quan hệ hôn nhân theo quy định của pháp luật có nguyện vọng mới được thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.

Nghị định cũng quy định cụ thể về kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Theo đó, việc hiến tinh trùng, hiến noãn, hiến phôi phải tuân thủ nguyên tắc chỉ được hiến tại một cơ sở được phép lưu giữ và sử dụng cho một phụ nữ hoặc một cặp vợ chồng trên nguyên tắc vô danh. Điều này đảm bảo tính minh bạch và bảo mật thông tin cho các bên liên quan.

Về thủ tục mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, Nghị định 207/2025/NĐ-CP quy định các cặp vợ chồng vô sinh cần gửi hồ sơ đề nghị đến cơ sở khám chữa bệnh được phép thực hiện kỹ thuật này. Hồ sơ bao gồm đơn đề nghị, xác nhận của UBND cấp xã và giấy tờ chứng minh mối quan hệ thân thích. Người mang thai hộ cần chứng minh đã từng sinh con với giấy khai sinh, giấy chứng sinh hoặc bản xác nhận của UBND cấp xã. Quy trình này giúp đảm bảo rằng việc mang thai hộ được thực hiện một cách hợp pháp và có sự kiểm soát chặt chẽ.

Nghị định 207/2025/NĐ-CP cũng định nghĩa rõ về các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm và thụ tinh nhân tạo. Thụ tinh trong ống nghiệm là phương pháp kết hợp noãn và tinh trùng trong ống nghiệm để tạo thành phôi. Thụ tinh nhân tạo là phương pháp đưa tinh trùng đã được lọc rửa vào buồng tử cung để tạo điều kiện thuận lợi cho sự thụ tinh. Những định nghĩa này giúp làm rõ các kỹ thuật được sử dụng trong hỗ trợ sinh sản.

Ngoài ra, Nghị định cũng định nghĩa rõ về vô sinh. Vô sinh được định nghĩa là tình trạng vợ chồng sau một năm chung sống có quan hệ tình dục, không sử dụng biện pháp tránh thai mà người phụ nữ vẫn không có thai; hoặc phụ nữ, nam giới có khuyết tật hoặc tình trạng bệnh lý dẫn đến suy giảm khả năng sinh con. Điều này giúp thống nhất quan điểm về vô sinh và cung cấp cơ sở cho việc xác định điều kiện thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.

Nghị định 207/2025/NĐ-CP, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/10/2025, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quyền sinh sản của phụ nữ độc thân tại Việt Nam. Theo quy định mới, phụ nữ không kết hôn hoặc không có quan hệ hôn nhân hợp pháp sẽ được tiếp cận kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, bao gồm thụ tinh trong ống nghiệm, nếu có nhu cầu và nguyện vọng chính đáng.

Trước đây, theo Nghị định 10/2015/NĐ-CP, phụ nữ độc thân chỉ được phép thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Tuy nhiên, với quy định mới này, họ sẽ không cần phải có lý do y tế để thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Thay vào đó, họ có quyền chủ động quyết định việc làm mẹ mà không bị ràng buộc bởi các lý do y tế.

Nghị định 207 mở rộng quyền làm mẹ của phụ nữ độc thân, phù hợp hơn với xu hướng xã hội hiện đại và nhu cầu cá nhân của họ. Theo quy định, kỹ thuật hỗ trợ sinh sản sẽ chỉ áp dụng cho các cặp vợ chồng vô sinh có chỉ định y tế hoặc phụ nữ không có quan hệ hôn nhân hợp pháp nhưng mong muốn sinh con. Việc hiến tinh trùng, noãn, phôi phải được thực hiện tại các cơ sở được cấp phép lưu giữ và chỉ được sử dụng cho một người hoặc một cặp vợ chồng.

Nghị định cũng quy định nhiều điều kiện chặt chẽ để thực hiện mang thai hộ. Các cơ sở y tế được phép thực hiện phải có ít nhất 2 năm kinh nghiệm trong kỹ thuật thụ tinh ống nghiệm và tối thiểu 500 chu kỳ thụ tinh mỗi năm trong 2 năm gần nhất. Hồ sơ và quy trình mang thai hộ cũng được quy định rõ ràng, bao gồm đơn đề nghị được thực hiện kỹ thuật mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, bản xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã nơi thường trú của bên mang thai hộ hoặc bên nhờ mang thai hộ, giấy tờ chứng minh người mang thai hộ đã từng sinh con và thỏa thuận về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.

Trẻ sinh ra thông qua hình thức mang thai hộ cũng được pháp luật công nhận và bảo vệ quyền lợi như mọi trẻ em khác. Nghị định này không chỉ mở rộng quyền sinh sản của phụ nữ độc thân mà còn đảm bảo quyền lợi của trẻ em được sinh ra thông qua các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.

Việc ban hành Nghị định 207/2025/NĐ-CP thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đến quyền sinh sản và quyền lợi của phụ nữ độc thân, cũng như đảm bảo quyền lợi của trẻ em. Nghị định này cũng phù hợp với xu hướng xã hội hiện đại, nơi mà quyền tự do và quyền chủ động của cá nhân được coi trọng.

Tuy nhiên, để thực hiện hiệu quả Nghị định này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, cơ sở y tế và cộng đồng. Đồng thời, cần có các biện pháp bảo vệ quyền lợi của phụ nữ độc thân và trẻ em, cũng như đảm bảo việc thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản được thực hiện một cách an toàn và có trách nhiệm.

Trong thời gian tới, các cơ quan chức năng cần tiếp tục theo dõi, đánh giá và điều chỉnh các quy định để đảm bảo Nghị định được thực hiện một cách hiệu quả và phù hợp với thực tiễn xã hội.