Trong nỗ lực đẩy mạnh phát triển hạ tầng giao thông chiến lược, các cấp, ngành từ Trung ương đến địa phương đang tích cực triển khai các dự án, công trình giao thông trọng điểm. Điều này không chỉ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà còn tạo ra không gian phát triển mới, giảm chi phí đầu vào cho doanh nghiệp và người dân, từ đó tăng sức cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa, doanh nghiệp và nền kinh tế.

Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương, nhiều vướng mắc, khó khăn đã được giải quyết kịp thời. Các chủ đầu tư đã chỉ đạo các nhà thầu tích cực tổ chức thi công “3 ca, 4 kíp”, thi công xuyên lễ, tranh thủ điều kiện thời tiết mùa khô để đẩy mạnh tiến độ.

Đến nay, đã hoàn thành các thủ tục đầu tư để khởi công 5 dự án đường bộ cao tốc với tổng chiều dài 271km và đang tiếp tục triển khai các thủ tục để khởi công 3 dự án đường bộ cao tốc với tổng chiều dài 302km vào dịp 19-8-2025. Các dự án Tân Phú – Bảo Lộc và TP Hồ Chí Minh – Mộc Bài với tổng chiều dài 117km đang lựa chọn nhà đầu tư để khởi công vào quý IV-2025.

Về vật liệu xây dựng, các địa phương đã tích cực giải quyết các thủ tục cấp mỏ đáp ứng tiến độ thi công. Riêng các dự án ở khu vực ĐBSCL, sau thời gian dài gặp khó khăn về xác định nguồn cung, Chính phủ, các bộ, ngành đã trực tiếp kiểm tra, chỉ đạo phân bổ và hướng dẫn tháo gỡ các khó khăn trong triển khai thủ tục khai thác. Đến nay, các địa phương đã rà soát và bố trí đủ nguồn cung khoảng 76,2 triệu m3 cát (nhu cầu 65,5 triệu m3) cho 12 dự án trong khu vực và hoàn thành các thủ tục cấp mỏ, tháo gỡ nút thắt lớn của các dự án, tạo điều kiện đẩy nhanh tiến độ thi công.

Từ đó, đã hoàn thành đưa vào khai thác 4 dự án thành phần với tổng chiều dài 208km thuộc cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025; 19km dự án Bến Lức – Long Thành; 10km dự án thành phần (DATP) 3 Biên Hòa – Vũng Tàu. Qua đó, nâng tổng số đường bộ cao tốc cả nước lên 2.268km.

Các dự án đường bộ cao tốc có kế hoạch hoàn thành năm 2025 để đạt mục tiêu 3.000km đã bứt tốc gia tăng sản lượng trong 6 tháng đầu năm. Đơn cử, cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 tăng 20.193 tỉ đồng, DATP 2 Biên Hòa – Vũng Tàu tăng 1.266 tỉ đồng, Vành đai 3 TP Hồ Chí Minh DATP 1 tăng 3.378 tỉ đồng…

Tại phiên họp thứ 19 của Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành Giao thông vận tải mới đây, các bộ, ngành, địa phương, chủ đầu tư đã thảo luận, đề xuất, kiến nghị giải pháp để đẩy nhanh tiến độ các dự án giao thông trọng điểm.

Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng giai đoạn 1, dự án thành phần 2, 3, 4 đoạn qua địa bàn TP Cần Thơ đến ngày 31-7-2025 khối lượng thực hiện đạt 41,54% giá trị hợp đồng; giải ngân đạt tỷ lệ 69,39%. Từ đầu năm đến nay, tiến độ triển khai dự án có chuyển biến tốt, tuy nhiên vẫn còn chậm so kế hoạch đề ra.

Ông Trần Văn Lâu, Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, kiến nghị Bộ Xây dựng hỗ trợ về chuyên môn việc nghiên cứu, xem xét, quyết định giải pháp để điều chỉnh thiết kế nhằm rút ngắn tiến độ thi công dự án theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Dự kiến dịp 19-8-2025 sẽ hoàn thành thêm 208km đường bộ cao tốc, nâng tổng số đường bộ cả nước lên 2.476km. Như vậy để hoàn thành mục tiêu 3.000km đường bộ cao tốc trong năm 2025, theo kế hoạch từ nay đến cuối năm, Bộ Xây dựng và các địa phương cần hoàn thành thêm khoảng 733km đường bộ cao tốc.

Ông Trần Hồng Minh đề nghị các cơ quan chủ quản bám sát tiến độ triển khai dự án, tiếp tục chỉ đạo các chủ đầu tư, nhà thầu thi công tổ chức thi công “3 ca 4 kíp”, nỗ lực cố gắng, chủ động tháo gỡ các khó khăn, áp dụng các giải pháp kỹ thuật rút ngắn thời gian thi công để bảo đảm hoàn thành các dự án trong năm 2025.

Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tiếp tục nêu cao tinh thần trách nhiệm, tinh thần yêu nước, thần tốc, táo bạo, bứt phá để nỗ lực hơn nữa, quyết tâm hơn nữa đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình. Cần đổi mới tư duy, phương pháp, cách tiếp cận; tư tưởng thông, quyết tâm cao, hành động quyết liệt, hiệu quả, trọng tâm, trọng điểm.

Thủ đô Hà Nội đang tích cực thực hiện nhiều giải pháp để cải thiện môi trường sống và chất lượng nước của sông Tô Lịch. Một trong những giải pháp quan trọng là xây dựng hệ thống đập dâng để giữ nước và điều tiết dòng chảy. Mới đây, vào tháng 2/2025, công trình đập dâng đầu tiên trên sông Tô Lịch đã được khởi công tại khu vực hạ lưu sông, thuộc phường Thanh Liệt, Hà Nội. Đây là một phần của nỗ lực hồi sinh con sông huyết mạch của Thủ đô.

Công trình đập dâng này được thực hiện tại khu vực cầu Quang, với mục tiêu chính là giữ mực nước ổn định cho sông Tô Lịch quanh năm và điều tiết dòng chảy để cải thiện chất lượng nước thông qua việc dẫn bổ cập từ sông Hồng. Công trình do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng Công trình hạ tầng kỹ thuật và nông nghiệp Thành phố Hà Nội làm chủ đầu tư, và Công ty CP Xây dựng, dịch vụ và thương mại 68 là nhà thầu thi công.

Đập dâng được thiết kế với kết cấu bê tông ở phần lòng đập và xung quanh. Để thi công, đơn vị xây lắp đã dựng tường thép bao quanh khu vực đập nhằm ngăn nước tràn vào công trường và dành khoảng 8m lòng sông cho nước lưu thoát. Công trình này có chức năng giữ mực nước ổn định cho sông Tô Lịch quanh năm và điều tiết dòng chảy để cải thiện chất lượng nước.

Đáng chú ý, đập dâng cao su được thiết kế với nhiều ưu điểm so với đập truyền thống như chi phí thấp, thi công nhanh, chịu được lún không đều và có thể xả lũ tốt. Công trình có chức năng tương tự đập tràn hay cống có cửa van, kết cấu ngăn nước của đập bằng túi cao su liên kết với móng đập, có thể điều chỉnh mực nước bằng cách bơm hoặc xả khí/nước vào túi.

Sông Tô Lịch có độ dốc không đáng kể, chênh lệch cao độ đáy sông tại điểm đầu đường Hoàng Quốc Việt và điểm cuối Thanh Liệt khoảng 2m, nên lượng nước bổ cập vào sông với lưu lượng thấp không đủ tạo dòng chảy và dâng nước trên toàn bộ chiều dài sông. Do đó, đập dâng sẽ giữ lại một phần nước để duy trì dòng chảy và mực nước tối thiểu, tránh tình trạng khô cạn lòng sông.

Theo kế hoạch, sông Tô Lịch sẽ có tổng cộng 3 đập dâng được xây dựng tại các vị trí: Cầu Quang (huyện Thanh Trì), cầu Cót (quận Cầu Giấy) và cầu Dậu (quận Hoàng Mai). Ba điểm này sẽ chia tuyến sông dài hơn 14km thành các đoạn ngắn, giúp kiểm soát nguồn nước và giảm tải ô nhiễm.

Đập dâng ở Thanh Liệt gồm hai lớp chắn nước và một đài quan sát trên cao. Phần nổi của đập được thiết kế mang đậm yếu tố truyền thống, với mái hình nón, hoa văn cổ điển và màu sắc trang nhã. Đài quan sát bát giác có cột bê tông, mái tôn giả ngói, phần hoa văn sơn vàng, tạo cho công trình vừa có nét cổ kính, vừa hiện đại.

Sông Tô Lịch dài 13,4km, điểm đầu là mương Nghĩa Đô đường Hoàng Quốc Việt, điểm cuối thoát ra sông Nhuệ qua cửa điều tiết đập Thanh Liệt và thoát ra sông Hồng qua tuyến hạ lưu sông Kim Ngưu về trạm bơm Yên Sở. Do Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá thu gom, xử lý hầu hết nước thải đổ vào sông Tô Lịch và không bổ cập trở lại nên sông đối diện nguy cơ cạn kiệt vào mùa đông xuân.

Để bổ sung nước cho sông, Hà Nội đã tính nhiều giải pháp, trong đó có làm cống dẫn nước từ sông Hồng vào, tạm thời lấy nước đã xử lý của Hồ Tây bổ sung, xây đập dâng giữ nước. Ngoài xây dựng đập dâng, hiện công tác nạo vét, thanh thải lòng sông, chống sạt lở hai bên bờ đang được thực hiện. Dự kiến, công trình đập tràn sẽ hoàn thành vào tháng 8/2025, và việc lấy nước vào sông Tô Lịch sẽ được thực hiện từ tháng 9/2025.