Chế độ dinh dưỡng hợp lý và lựa chọn nước uống phù hợp đang trở thành giải pháp then chốt trong phòng ngừa bệnh không lây nhiễm. Hội Dinh dưỡng Việt Nam và Công ty CP Nước khoáng Khánh Hòa vừa tổ chức Hội nghị Dinh dưỡng TP.HCM mở rộng lần thứ XIII năm 2025, với chủ đề ‘Gánh nặng kép về dinh dưỡng và những tiến bộ trong thực hành lâm sàng’. Tại hội nghị, các chuyên gia đã thảo luận về vấn đề dinh dưỡng trong kiểm soát béo phì, vai trò của nước và thực phẩm trong phòng ngừa bệnh không lây nhiễm.

GS-TS Nguyễn Thị Hợp, nguyên Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam, cho biết lạm dụng đường trong chế biến thực phẩm có thể dẫn đến béo phì, bệnh tim mạch và tiểu đường type 2. Không có một chế độ ăn lý tưởng cho tất cả mọi người, mà cần cá thể hóa dinh dưỡng theo độ tuổi, nghề nghiệp và môi trường sống. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến khích tăng cường rau củ quả, bổ sung Omega-3, vitamin D, vi chất từ thực phẩm tự nhiên, đồng thời hạn chế đường tinh luyện, bột xay sẵn và duy trì vận động thể lực phù hợp.

Béo phì hiện đang gia tăng và có xu hướng trẻ hóa. GS-TS Nguyễn Thị Hợp nhấn mạnh rằng Chiến lược quốc gia về Dinh dưỡng giai đoạn 2021-2030 đã đề ra 5 mục tiêu trọng tâm, bao gồm hoàn thiện chính sách, cải thiện dinh dưỡng cho bà mẹ, trẻ em và thanh thiếu niên, kiểm soát béo phì, phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng và nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi dinh dưỡng lành mạnh.

Theo BS Đỗ Thị Ngọc Diệp, Phó Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam, tỷ lệ thừa cân, béo phì đang tăng nhanh và trẻ hóa toàn cầu, trong đó Việt Nam nằm trong nhóm có tốc độ tăng cao nhất. WHO thống kê năm 2024, có đến 39% người trưởng thành trên thế giới bị thừa cân. Việc điều trị cần dựa trên bốn trụ cột: thay đổi lối sống và dinh dưỡng, dùng thuốc, phẫu thuật và các phương pháp không phẫu thuật kết hợp.

GS-TS Yasuhiko Toride (Đại học Quốc tế Tokyo) cho biết, Nhật Bản cũng đang đối mặt với gánh nặng kép khi người lớn béo phì tăng, trong khi người cao tuổi thiếu protein và nữ vị thành niên có xu hướng giảm cân quá mức. Tại TP.HCM, PGS-TS Tăng Kim Hồng (ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch) cảnh báo tỷ lệ thừa cân, béo phì ở thanh thiếu niên đang tăng nhanh và cần sớm hành động. Kiểm soát béo phì cần tiếp cận toàn diện, kết hợp giữa thay đổi hành vi cá nhân với cải thiện môi trường sống, hướng đến giải pháp phòng ngừa phổ quát chứ không chỉ nhắm vào nhóm nguy cơ cao.

Trong bối cảnh bệnh không lây nhiễm ngày càng gia tăng và trẻ hóa, việc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và lựa chọn loại nước uống phù hợp đang trở thành yếu tố then chốt trong chiến lược chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Nước không chỉ là yếu tố duy trì sự sống mà còn hỗ trợ tích cực trong kiểm soát các bệnh như tim mạch, huyết áp, chuyển hóa, sức khỏe làn da và hệ tuần hoàn.

Theo BS Diệp, dinh dưỡng không lành mạnh, mất cân đối là nguyên nhân chính dẫn đến sự bùng phát của các bệnh không lây nhiễm. Loại nước sử dụng từ nguồn thiên nhiên hay nước đã qua xử lý và độ pH của nước đều có tác động nhất định đến sức khỏe. Từ góc nhìn kỹ thuật, kỹ sư Phạm Ngọc Duy cho rằng kiểm soát chất lượng nước khoáng thiên nhiên không đơn thuần chỉ dừng lại ở khâu kiểm nghiệm sản phẩm cuối, mà cần giám sát nghiêm ngặt toàn bộ quy trình sản xuất.

Về góc độ doanh nghiệp, bà Nguyễn Thị Nga, Tổng Giám đốc Công ty CP Nước khoáng Khánh Hòa (Vikoda) cho biết, nhiều lợi ích của nước kiềm được ủng hộ như có hiệu quả hỗ trợ tình trạng tăng tiết dạ dày, cải thiện mật độ xương, giảm độ nhớt của máu… Sản phẩm nước khoáng kiềm thiên nhiên Vikoda sở hữu lợi ích ‘5 tốt’, bao gồm nước khoáng sạch từ nguồn, độ kiềm tự nhiên hoàn hảo với pH 9,0, giữ trọn vi lượng khoáng quý, hỗ trợ vận chuyển dưỡng chất và hỗ trợ đào thải độc tố.

Trong bối cảnh bệnh không lây nhiễm tiếp tục là gánh nặng sức khỏe của toàn xã hội, các chuyên gia đều cho rằng cần có sự phối hợp liên ngành từ y tế, dinh dưỡng đến công nghệ và doanh nghiệp để nghiên cứu, sản xuất và phổ biến những sản phẩm thiết thực như nước khoáng kiềm thiên nhiên. Bằng cách kết hợp các giải pháp dinh dưỡng và nước uống phù hợp, chúng ta có thể giảm thiểu gánh nặng kép về dinh dưỡng và cải thiện sức khỏe cộng đồng.

Các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa và dinh dưỡng như cà tím, hành tây, bắp cải tím, củ cải đường và khoai lang tím đã được chứng minh là có lợi trong việc ngăn ngừa các biến chứng sức khỏe, bao gồm cả bệnh tiểu đường. Dưới đây là những lợi ích sức khỏe cụ thể của từng loại thực phẩm này.

Cà tím là một nguồn cung cấp chất chống oxy hóa dồi dào, bao gồm anthocyanin nasunin trong vỏ và lutein, zeaxanthin trong ruột. Những chất này không chỉ có đặc tính chống viêm mà còn giúp làm chậm quá trình tiêu hóa và ngăn ngừa lượng đường trong máu tăng đột biến. Hơn nữa, cà tím cũng giàu chất xơ và khoáng chất thiết yếu, giúp duy trì một hệ tiêu hóa khỏe mạnh và kiểm soát lượng đường trong máu.

Hành tây, đặc biệt là loại màu đỏ, chứa nhiều chất chống oxy hóa anthocyanin, giúp trung hòa các gốc tự do và bảo vệ tế bào khỏi tổn thương. Chất chống oxy hóa quercetin trong hành tây cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm lượng histamine do tế bào giải phóng, từ đó giảm phản ứng dị ứng. Ngoài ra, hành tây còn giàu vitamin C, folate và vitamin B6, giúp duy trì quá trình trao đổi chất lành mạnh và chức năng thần kinh.

Bắp cải tím nổi bật với hàm lượng chất dinh dưỡng và hợp chất có lợi như sulforaphane, giúp cải thiện kiểm soát đường huyết, đặc biệt ở người bệnh tiểu đường type 2. Loại rau này cũng giàu chất xơ và các chất dinh dưỡng thiết yếu như vitamin C và vitamin A, hỗ trợ hệ miễn dịch và sức khỏe tổng thể.

Củ cải đường có màu đỏ đặc trưng nhờ betacyanin, một chất có tác dụng chống oxy hóa. Củ cải đường cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm huyết áp và ngăn ngừa biến chứng tim mạch ở người bệnh tiểu đường do khả năng chuyển đổi nitrat thành oxit nitric, giúp giãn mạch máu và cải thiện lưu thông máu.

Khoai lang tím là một nguồn cung cấp beta-carotene dồi dào, được chuyển hóa thành vitamin A trong cơ thể, rất tốt cho mắt, hệ thống miễn dịch và làn da. Chất chống oxy hóa anthocyanin như cyanidin và peonidin trong khoai lang tím cũng giúp ngăn ngừa tổn thương và giảm viêm. Với chỉ số đường huyết thấp, khoai lang tím là một lựa chọn phù hợp cho người bệnh tiểu đường.

Tóm lại, những thực phẩm này đều mang lại lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt là đối với người bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, việc sử dụng chúng cần được cân nhắc và điều chỉnh phù hợp với tình trạng sức khỏe của mỗi người để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Ngày 14-7, Tổng thống Donald Trump thông báo rằng Công ty nước giải khát Coca-Cola đã đồng ý sử dụng đường mía trong các sản phẩm của mình tại Mỹ. Đây là một bước tiến mới trong chương trình nghị sự ‘Làm cho nước Mỹ khỏe mạnh trở lại’ (Make America Healthy Again – MAHA) của chính quyền Tổng thống Trump. Tuy nhiên, động thái này cũng đặt ngành sản xuất trái bắp của Mỹ trước một thách thức mới khi nguồn cầu bị cắt đứt.

Coca-Cola sẽ sớm công bố thông tin chi tiết về việc sử dụng đường mía trong sản phẩm của mình. Người phát ngôn của công ty có trụ sở tại thành phố Atlanta cho biết, họ trân trọng sự quan tâm của ông Trump dành cho thương hiệu nước giải khát này. Chương trình nghị sự MAHA của chính quyền Tổng thống Trump đã lan rộng và nhận được sự hưởng ứng của nhiều công ty thực phẩm lớn.

Hơn 90% nhà sản xuất kem tại Mỹ đã cam kết loại bỏ hoàn toàn phẩm màu nhân tạo khỏi sản phẩm bán lẻ trước năm 2028. Các tập đoàn lớn như General Mills, Kraft Heinz, J.M. Smucker, Hershey và Nestlé USA đã tiên phong công bố kế hoạch thay phẩm màu tổng hợp bằng nguyên liệu tự nhiên. Tuy nhiên, động thái này cũng gây ra một số tranh cãi về tác động lên sức khỏe của siro bắp và đường mía.

Một số chuyên gia dinh dưỡng cho rằng, fructose là chất tạo ngọt thường được sử dụng như một lựa chọn thay thế giá rẻ và có hạn sử dụng lâu hơn đường. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng sự khác biệt về mặt dinh dưỡng giữa đường và siro bắp có hàm lượng fructose cao là không đáng kể.

Bên cạnh đó, động thái của ông Trump cũng vấp phải sự phản đối của các nhà sản xuất siro bắp. Họ cho rằng việc nhập khẩu đường mía sẽ tốn kém hơn so với việc sử dụng nguyên liệu trong nước. Sự sụt giảm nhu cầu đối với siro bắp sẽ là một đòn giáng mạnh vào các nhà sản xuất Mỹ.

Cơn sốt ‘Coca Mexico’ đã trở thành một hiện tượng trong lòng người tiêu dùng Mỹ. Các tín đồ nước giải khát tại Mỹ cho biết họ nhận thấy sự khác biệt rõ rệt giữa các sản phẩm làm ngọt bằng đường mía và siro bắp. Do đó, Coca Mexico trở thành mặt hàng ngách được ưa chuộng tại xứ sở cờ hoa.

Chính quyền ông Trump muốn ‘làm cho nước Mỹ khỏe mạnh trở lại’ thông qua việc thúc đẩy các công ty thực phẩm thay đổi công thức và loại bỏ các thành phần không tốt cho sức khỏe. Sáng kiến này đã gây sức ép buộc các công ty thực phẩm phải thay đổi và đáp ứng xu thế tiêu dùng mới.