Tội phạm mạng đang ngày càng trở nên tinh vi với các thủ đoạn “bắt cóc online”, điều khiển nạn nhân từ xa và biến họ thành người tự tống tiền gia đình. Mới đây, một trường hợp của cô gái trẻ 19 tuổi đã trải qua một tình huống éo le khi bị những kẻ mạo danh Công an lừa đảo, yêu cầu chuyển tiền và giữ bí mật.

Thủ đoạn của những kẻ lừa đảo là sử dụng kịch bản “bắt cóc online” để điều khiển nạn nhân. Chúng thường giả danh cơ quan pháp luật, đe dọa tinh thần, cô lập nạn nhân và chiếm đoạt tài sản hoặc đẩy họ vào tình huống mất tích bí ẩn. Tại Hà Nội, một học sinh lớp 10 đã bị lừa đảo với kịch bản tương tự, phải tắt điện thoại, thuê phòng trọ ẩn náu và quay clip “cầu cứu” gửi về cho bố mẹ để đòi 200 triệu đồng chuộc thân.

Trung tá Hà Huy Bình, Trưởng Công an xã Quảng Oai (TP. Hà Nội) cảnh báo: “Các đối tượng sử dụng nhiều phương thức, thủ đoạn, khiến người dân tin tưởng; hoặc đe dọa để họ giao nộp tài khoản, chuyển tiền cho các đối tượng.” Để phòng ngừa, mỗi gia đình cần chủ động cảnh báo, trang bị kiến thức và kỹ năng cho con em mình. Phụ huynh cần để ý đến con mình nhiều hơn, tạo sự kết nối và niềm tin giữa gia đình.

Theo khảo sát của Google, độ tuổi trung bình trẻ em Việt Nam sở hữu điện thoại di động là 9 tuổi, sớm hơn 4 năm so với trẻ em trên thế giới. Điều này là hồi chuông cảnh báo về mức độ tiếp xúc sớm và thường xuyên của trẻ với không gian mạng – nơi tiềm ẩn hàng loạt cạm bẫy nguy hiểm.

Ông Đỗ Dương Hiển, chuyên gia bảo vệ trẻ em, cho rằng: “Bố mẹ cần làm gương cho con trong những hành vi ứng xử trên mạng. Bên cạnh đó là duy trì sự kết nối từ nhỏ, khi các con đã lớn yêu cầu con chia sẻ thì quá muộn.” Để phòng ngừa, ông Hiển nói, cần cho con biết, gia đình là nơi đầu tiên sẽ cho con sự giúp đỡ vô điều kiện.

Các chuyên gia và cơ quan chức năng đang nỗ lực cảnh báo và ngăn chặn các thủ đoạn lừa đảo trực tuyến. Tuy nhiên, việc phòng ngừa và trang bị kiến thức cho con em mình vẫn là trách nhiệm quan trọng của mỗi gia đình. Bằng cách tạo sự kết nối và niềm tin giữa gia đình, cũng như trang bị kỹ năng cho trẻ, chúng ta có thể giảm thiểu rủi ro và đảm bảo an toàn cho trẻ em trong không gian mạng.

Như vậy, việc bảo vệ trẻ em trong không gian mạng đòi hỏi sự quan tâm và nỗ lực của cả gia đình và xã hội. Bằng cách chung tay và có những biện pháp hiệu quả, chúng ta có thể giúp trẻ em an toàn và phát triển trong môi trường mạng.

Bắt cóc online – một hình thức lừa đảo công nghệ cao đang gia tăng và gây lo ngại lớn trong cộng đồng. Hình thức này được ghi nhận lần đầu từ tháng 3 năm nay và đã gây ra nhiều vụ việc nghiêm trọng, với số tiền bị mất ngày càng tăng. Sự xuất hiện của hình thức lừa đảo này đã đặt ra thách thức mới cho cả cơ quan chức năng và cộng đồng trong việc phòng chống và ngăn chặn.

Các đối tượng chính của bắt cóc online thường là học sinh, sinh viên, đặc biệt là những người trẻ tuổi. Họ dễ bị ảnh hưởng bởi các chiến thuật tâm lý và thường sống xa gia đình, dễ bị cô lập. Ví dụ, các vụ việc tại TP.HCM và Hà Nội cho thấy nạn nhân chủ yếu là sinh viên 18-19 tuổi. Sự thiếu kinh nghiệm và thiếu kiến thức về các chiêu trò lừa đảo khiến họ dễ dàng trở thành nạn nhân.

Hình thức bắt cóc online khác biệt vì không có sự tiếp xúc vật lý. Các đối tượng sử dụng điện thoại, tin nhắn, hoặc ứng dụng như Zoom để giả danh công an, viện kiểm sát, yêu cầu nạn nhân tự cô lập trong phòng trọ hoặc khách sạn. Sau đó, họ quay video giả bị bắt cóc và gửi cho gia đình để đòi tiền chuộc. Điều này tạo cảm giác như một vụ bắt cóc thật, dù hoàn toàn diễn ra trực tuyến.

Các đối tượng thường yêu cầu nạn nhân quay video hoặc chụp ảnh giả bị bắt cóc để gửi cho gia đình. Trong nhiều trường hợp, nữ sinh bị bắt cởi đồ rồi quay clip tống tiền người nhà. Nạn nhân thường tuân theo các yêu cầu của kẻ bắt cóc do sợ hãi bị bắt giữ hoặc đối mặt với hậu quả pháp lý. Họ bị đe dọa bởi các cáo buộc giả mạo như rửa tiền và bị yêu cầu cắt liên lạc với gia đình, tạo cảm giác cô lập.

Các cơ quan chức năng đã nhận được nhiều báo cáo về hình thức bắt cóc online này và đang tích cực điều tra, ngăn chặn. Cộng đồng cũng cần nâng cao cảnh giác và trang bị kiến thức để phòng tránh loại hình lừa đảo này. Việc chia sẻ thông tin và nâng cao nhận thức về hình thức lừa đảo này sẽ giúp giảm thiểu số lượng nạn nhân và hỗ trợ các cơ quan chức năng trong việc ngăn chặn.

Để phòng tránh, người dân cần cẩn thận khi nhận được các cuộc gọi hoặc tin nhắn từ người lạ, đặc biệt là khi có yêu cầu chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin cá nhân. Nếu nghi ngờ, hãy liên hệ với cơ quan chức năng hoặc người thân để được hỗ trợ. Chúng ta cần chung tay để xây dựng một cộng đồng an toàn và nâng cao cảnh giác trước các hình thức lừa đảo.

Một phụ nữ Mỹ, Christina Chapman, 49 tuổi, vừa bị tuyên án hơn 8 năm tù giam vì điều hành một “trang trại laptop” tại nhà. Hoạt động này được cho là giúp các điệp viên mạng của Triều Tiên giả danh là nhân viên IT làm việc từ xa tại hơn 300 công ty ở Mỹ.

Bà Chapman bị tuyên án vào ngày 24.7 về các cáo buộc bao gồm gian lận qua mạng, đánh cắp danh tính và rửa tiền. Bà cũng bị buộc phải giao nộp số tiền khoảng 284.000 USD kiếm được từ hoạt động trên, đồng thời phải nộp thêm một khoản tiền phạt hơn 175.000 USD. Trước đó, bị cáo đã nhận tội.

Theo Bộ Tư pháp Mỹ, bà Chapman liên quan đến hoạt động giúp Triều Tiên kiếm được hơn 17 triệu USD từ năm 2020-2023. Bị cáo phụ trách ít nhất 90 laptop tại nhà, được gửi đến bởi những công ty không bị nghi ngờ về hoạt động phạm pháp. Những công dân Triều Tiên dùng danh tính bị đánh cắp của người Mỹ để tiến hành hoạt động trên.

Các công ty bị ảnh hưởng bởi hành vi của bà Chapman không được nêu tên cụ thể, nhưng trong số những doanh nghiệp vô tình thuê người Triều Tiên có một hãng sản xuất ô tô, một công ty công nghệ ở Thung lũng Silicon, một tập đoàn truyền thông Mỹ và một tập đoàn hàng không vũ trụ, cùng với nhiều công ty khác.

Bộ Ngoại giao Mỹ treo thưởng với tổng giá trị lên tới 15 triệu USD để đổi lấy thông tin dẫn đến việc bắt giữ hoặc kết án 7 công dân Triều Tiên. Nhóm này bị truy tố vì có liên quan các hoạt động phi pháp nhằm mua bán thuốc lá từ Triều Tiên để tiếp cận USD.

Bộ Tài chính Mỹ đã áp đặt lệnh cấm vận đối với Công ty Thương mại Korea Sobaeksu của Triều Tiên và 3 cá nhân liên quan vì có liên quan việc né tránh các lệnh cấm vận của Mỹ và lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Quốc.

Christina Chapman đã lợi dụng lòng tin của các công ty Mỹ để thực hiện hành vi phạm pháp. Việc bà bị bắt và tuyên án cho thấy sự quyết tâm của chính phủ Mỹ trong việc chống lại các hoạt động gian lận và khủng bố.

Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, gần đây đã lên tiếng cảnh báo về sự gia tăng của các vụ lừa đảo “bắt cóc online” nhắm vào học sinh và sinh viên với thủ đoạn ngày càng tinh vi. Theo ông Hiếu, tâm lý của nhóm đối tượng này thường sợ quyền lực, nể danh tiếng và thiếu khả năng kiểm chứng thực tế, khiến họ dễ dàng trở thành nạn nhân khi đối mặt với kẻ xấu.

Ông Hiếu cho biết, trong khoảng một tháng trở lại đây, đã có nhiều vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản nhắm vào học sinh, sinh viên với thủ đoạn giả mạo cán bộ công an, đe dọa nạn nhân để buộc phải chuyển tiền. Các đối tượng lừa đảo thường sử dụng kịch bản mồi dẫn như: “Em có liên quan đến một vụ án”, “Chúng tôi cần xác minh tài khoản của em có bị hacker lợi dụng hay không”, “Chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội”.

Thượng tá Hiếu phân tích, khi một người xưng danh công an, nói giọng nghiêm nghị, dùng từ chuyên môn, đe dọa về “hồ sơ”, “đường dây rửa tiền”, “có lệnh triệu tập”… thì nạn nhân lập tức rơi vào trạng thái hoảng loạn. Điều này tạo cơ hội cho kẻ xấu thực hiện các yêu cầu tiếp theo, như tải ứng dụng, gửi ảnh CCCD, thậm chí bỏ nhà ra đi.

Ngoài ra, Thượng tá Hiếu cũng chỉ ra một số dấu hiệu nhận biết trẻ có thể đang bị kẻ xấu thao túng, như: sự thay đổi hành vi, cảm xúc và thói quen sử dụng thiết bị số; trẻ bắt đầu giấu diếm nội dung trò chuyện, đổi mật khẩu, lén lút nhắn tin về đêm… Ông Hiếu kiến nghị các phụ huynh hãy đồng hành cùng con thay vì kiểm soát cứng nhắc, còn nhà trường hãy chủ động giáo dục kỹ năng sống số như một môn học bắt buộc. Đồng thời, cơ quan chức năng cần xây dựng kênh tiếp nhận tố giác thân thiện, dễ tiếp cận với học sinh, sinh viên.

Liên quan đến vấn đề này, Luật sư Trần Tuấn Anh, Công ty luật Minh Bạch, cũng cho rằng, nhà trường và gia đình đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ học sinh, sinh viên khỏi những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi. Ông Tuấn Anh kiến nghị, gia đình cần dành thời gian quan tâm đến con cái nhiều hơn, không chỉ là kiểm soát thiết bị điện tử, mà quan trọng hơn là xây dựng sự tin tưởng, để khi có điều bất thường xảy ra, con cái sẵn sàng chia sẻ và hỏi ý kiến cha mẹ.

Về góc độ của mình, luật sư Tuấn Anh đề xuất các nhà trường cần trang bị kiến thức chuyên môn, cần lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng nhận diện và phòng tránh lừa đảo công nghệ cao vào trong các buổi sinh hoạt, tiết học. Điều này sẽ giúp học sinh, sinh viên có đủ kiến thức và kỹ năng cần thiết để phòng tránh những vụ lừa đảo “bắt cóc online” và các hình thức lừa đảo khác.

Thời gian gần đây, hàng loạt vụ việc liên quan đến hành vi bắt cóc ‘online’, lừa đảo qua mạng nhắm vào trẻ vị thành niên đã liên tục được ghi nhận, gây hoang mang trong dư luận xã hội. Sự gia tăng của các vụ lừa đảo trực tuyến này đã đặt ra một thách thức lớn cho cả gia đình và nhà trường trong việc bảo vệ trẻ em.

Các chuyên gia giáo dục và tâm lý học đã đưa ra nhiều khuyến nghị nhằm tăng cường vai trò phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc trang bị kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh. Tiến sĩ Vũ Thu Hương, chuyên gia giáo dục, nguyên giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, cho rằng trẻ vị thành niên thường có tâm lý ham khám phá, tò mò với cái mới, thích thử thách và khát khao được công nhận. Điều này làm cho các em dễ bị cuốn vào những lời dẫn dụ đầy tính kích thích từ kẻ xấu.

Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng Nguyễn Văn Duẩn, chuyên gia tại Phòng Tâm lý học đường, Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Lê Quý Đôn, cho rằng trẻ thiếu kỹ năng nhận diện và ứng phó với lừa đảo, đặc biệt là trong môi trường phi vật lý như không gian mạng, khiến nguy cơ bị tấn công ngày càng gia tăng. Ông nhấn mạnh rằng việc trang bị kỹ năng nhận diện và ứng phó với lừa đảo trực tuyến là rất cần thiết để giúp trẻ em bảo vệ mình.

Thầy Nguyễn Đức Phú, giáo viên kỹ năng sống của Trường Phổ thông liên cấp Phenikaa, chỉ ra rằng khi cha mẹ quá bận rộn, ít trò chuyện hoặc thường xuyên áp đặt, các em sẽ cảm thấy cô đơn. Thế giới ảo trở thành nơi để các em tìm kiếm sự chia sẻ. Kẻ xấu chỉ cần lợi dụng kẽ hở này, đóng vai một người bạn thấu hiểu, kiên nhẫn lắng nghe là có thể dần dần thao túng tâm lý và chiếm được lòng tin của các em.

Để bảo vệ trẻ, các chuyên gia khuyến nghị nhà trường và phụ huynh cần chủ động trang bị cho học sinh kỹ năng tự vệ thiết yếu trong thời đại số. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc tích hợp các buổi học về an toàn không gian mạng và kỹ năng nhận diện lừa đảo vào chương trình học cũng như các hoạt động ngoại khóa.

Đồng thời, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục an toàn trên không gian mạng cho học sinh. Việc này có thể được thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục toàn diện, nhất là trong việc trang bị kỹ năng phòng tránh và ứng phó với các tình huống rủi ro trực tuyến. Sự kết hợp giữa gia đình và nhà trường sẽ giúp trẻ em có được môi trường an toàn để phát triển.

Tóm lại, không có giải pháp đơn lẻ nào là hoàn hảo. Chúng ta chỉ có thể bảo vệ con trẻ khi cả gia đình và nhà trường cùng chung tay hành động một cách quyết liệt và thấu hiểu. Sự quan tâm và phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường sẽ giúp trẻ em Việt Nam có được kỹ năng cần thiết để đối mặt với những thách thức trong thời đại số và giảm thiểu rủi ro bị lừa đảo trực tuyến.

Công an thành phố Hồ Chí Minh đã và đang trấn áp mạnh mẽ các hoạt động tội phạm, trong đó có hình thức “bắt cóc online” – một loại hình tội phạm mới và tinh vi. Các đối tượng thường lợi dụng điện thoại và mạng internet để chi phối nạn nhân mà không cần gặp mặt trực tiếp, khiến họ tự cô lập và dễ bị tống tiền.

Thủ đoạn tinh vi của các đối tượng là giả danh công an, viện kiểm sát hoặc tòa án, thông báo rằng nạn nhân liên quan đến các vụ án ma túy, rửa tiền. Sau đó, chúng yêu cầu chuyển tiền để “chứng minh vô tội” và đe dọa sẽ bắt giữ bí mật, không được thông báo cho gia đình hay người thân. Một số trường hợp, đối tượng còn sử dụng các phần mềm như Zoom để tạo ảo giác rằng nạn nhân đang làm việc với cơ quan chức năng.

Ngày 24-7, một nam sinh viên ở phường Diên Hồng, quận 10, TP.HCM, đã trở thành nạn nhân của hình thức tội phạm này. Đối tượng giả danh shipper và sau đó liên lạc qua Zalo, hù dọa nam sinh này liên quan đến việc buôn ma túy và rửa tiền. Chúng bắt nạn nhân chuyển tiền và điều khiển em từ phường Diên Hồng đi nhiều nơi, rồi đến nhà nghỉ thuộc xã Củ Chi. Tại đây, chúng lừa lấy tài khoản mạng xã hội và số điện thoại người thân để tống tiền 150 triệu đồng.

Tương tự, ngày 25-7, nữ sinh viên từ Khánh Hòa cũng bị đối tượng giả danh công an cáo buộc liên quan rửa tiền, yêu cầu chuyển 150 triệu đồng để “chứng minh vô tội”. Các đối tượng điều nạn nhân đến khách sạn ở phường Hòa Hưng, buộc tự nhốt trong phòng.

Các cơ quan chức năng đã vào cuộc và kịp thời giải cứu các nạn nhân. Vào tối 25-7, bà T. đến Công an phường Hòa Hưng trình báo về việc con gái là em Q. (sinh năm 2007) bị mất liên lạc, có dấu hiệu bị khống chế. Trước đó vài giờ, em Q. đang uống nước tại quán cà phê trên đường Hòa Hưng thì nhận điện thoại từ người lạ. Nghe xong, Q. đi đâu không rõ, sau đó mất liên lạc.

Một người liên lạc với bà T. bằng tài khoản Zalo của Q., cho biết đã bắt cóc con bà, chuẩn bị đưa qua Campuchia, yêu cầu chuyển tiền chuộc. Quá hoảng sợ, bà T. chuyển 17 triệu đồng vào tài khoản ngân hàng của Q. Tiếp đó bà liên tiếp nhận cuộc gọi từ nhiều người lạ yêu cầu tiếp tục chuyển tiền, nên đến công an trình báo.

Đến 19h cùng ngày, lực lượng chức năng đã phát hiện em Q. đang ở một mình trong khách sạn trên đường Trần Văn Đang. Làm việc với công an, nữ sinh cho biết nhận điện thoại từ người tự xưng là công an, nói thông tin cá nhân của Q. bị lộ, có người sử dụng để tạo tài khoản rửa tiền. Để chứng minh mình không liên quan tội phạm, Q. phải chuyển 150 triệu đồng.

Cơ quan công an khuyến cáo học sinh, sinh viên cần thường xuyên cập nhật thông tin về các loại tội phạm trực tuyến, đồng thời nhà trường, gia đình phải quan tâm, hướng dẫn để các em có giải pháp đúng đắn khi gặp sự cố. Dấu hiệu nhận biết của dạng thức lừa đảo “bắt cóc online” là các đối tượng thường tự xưng là công an, viện kiểm sát hoặc tòa án, thông báo rằng người nghe liên quan đến các vụ án ma túy, rửa tiền.

Thiếu tá Châu Thị Kim Ngọc, Phòng cảnh sát hình sự Công an TP.HCM, khuyến cáo: “Các em không làm gì sai thì không có gì phải sợ. Cơ quan công an không làm việc qua điện thoại, không yêu cầu chuyển khoản, không gửi lệnh bắt qua điện thoại. Hãy bình tĩnh, xử lý tự tin và báo ngay cho cơ quan công an gần nhất”. Link bài viết trên Tuổi Trẻ Online cũng cung cấp thêm thông tin về hình thức tội phạm này.

Ngày 28/7, Bộ Công an đã đưa ra cảnh báo về một hình thức lừa đảo mới và tinh vi được gọi là “bắt cóc online”. Hình thức này nhắm vào học sinh, sinh viên và những người trẻ nhẹ dạ, cả tin, và có thể khiến nạn nhân bị khống chế, điều khiển như trong một vụ bắt cóc thật sự mà không cần sự tiếp xúc trực tiếp.

Thông tin từ Bộ Công an cho biết, vào ngày 26/7, Công an xã Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh, đã thành công ngăn chặn một vụ lừa đảo sử dụng thủ đoạn “bắt cóc, tống tiền online”. Vụ việc liên quan đến một thiếu niên bị một nhóm người lạ gọi điện, thông báo rằng người này đang bị bắt cóc và yêu cầu gia đình chuyển khoản 250 triệu đồng để chuộc người. Nhờ sự vào cuộc nhanh chóng của Công an xã Thạch Hà và các đơn vị khác, cháu N, người bị lừa đảo, đã được tìm thấy tại một khách sạn trên địa bàn. Cháu N cho biết đã bị một nhóm đối tượng gọi điện, tự xưng là công an và cáo buộc cháu liên quan đến đường dây rửa tiền. Các đối tượng yêu cầu cháu giữ bí mật, không thông báo với ai và thuê phòng khách sạn để “hợp tác điều tra”.

Bộ Công an phân tích rằng thủ đoạn lừa đảo này được dàn dựng bài bản qua 3 giai đoạn. Đầu tiên, các đối tượng sẽ gọi điện cho nạn nhân, tự xưng là cán bộ công an và đưa ra cáo buộc bịa đặt. Sau đó, họ sẽ tạo tâm lý hoảng loạn và yêu cầu nạn nhân giữ bí mật, không thông báo với ai. Cuối cùng, các đối tượng sẽ ép nạn nhân rời khỏi nơi ở và cắt đứt liên lạc. Sau đó, họ sẽ dựng kịch bản giả và yêu cầu chuyển tiền.

Trước những thủ đoạn lừa đảo tinh vi này, Bộ Công an khuyến cáo học sinh, sinh viên và phụ huynh cần cảnh giác và tuyên truyền cho người thân và bạn bè về phương thức, thủ đoạn của loại tội phạm này. Cơ quan công an sẽ trực tiếp gửi giấy mời, giấy triệu tập hoặc gửi qua công an địa phương, không làm việc qua điện thoại và không yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng. Người dân cần báo ngay cho cơ quan công an khi phát hiện các trường hợp có dấu hiệu lừa đảo.

Như vậy, để phòng tránh những vụ lừa đảo kiểu “bắt cóc online”, người dân, đặc biệt là học sinh, sinh viên cần nâng cao cảnh giác và có kiến thức về các thủ đoạn lừa đảo trên mạng. Đồng thời, cơ quan công an cũng kêu gọi người dân tích cực cung cấp thông tin và phối hợp với cơ quan chức năng để ngăn chặn những hoạt động lừa đảo này.