Căng thẳng giữa Nga và Ukraine tiếp tục leo thang trong bối cảnh giao tranh ác liệt diễn ra trên nhiều mặt trận. Theo đánh giá của Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở tại Washington, quân đội Nga đã đạt được những bước tiến đáng kể trên khắp các mặt trận ở Ukraine trong tháng qua. Cụ thể, lực lượng Nga đã kiểm soát thêm 442km2 lãnh thổ Ukraine, trong khi quân đội Ukraine chỉ giành lại được 48km2.

Tình hình chiến sự tại vùng Donetsk đặc biệt phức tạp khi Nga mở rộng ít nhất bốn mũi tấn công nhằm bao vây trung tâm hậu cần quan trọng Pokrovsk và đánh chiếm các thị trấn xung quanh Kostiantynivka. Những diễn biến này cho thấy nỗ lực của Nga nhằm gia tăng áp lực lên quân đội Ukraine và mở rộng vùng kiểm soát.

Về thông tin liên quan đến thị trấn Chasiv Yar ở vùng Donetsk, chính quyền Nga tuyên bố đã chiếm được khu vực này, nhưng Kiev đã bác bỏ thông tin này. Trong khi đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 1/8 cho biết Moskva sẵn sàng ngừng các cuộc đàm phán hòa bình với Ukraine nếu Kiev chọn con đường này. Ông Putin cũng đề xuất thảo luận về hòa bình lâu dài ở Ukraine, nhấn mạnh rằng cần phải giải quyết những nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột.

Về năng lực quân sự, Tổng thống Putin thông báo Nga đã bắt đầu sản xuất tên lửa siêu thanh mới và có kế hoạch triển khai chúng tới Belarus vào cuối năm nay. Loạt tên lửa Oreshnik đầu tiên cùng các hệ thống hỗ trợ đã được sản xuất và biên chế cho quân đội Nga.

Ngoài ra, trong nỗ lực tăng cường an ninh khu vực, Ukraine, Romania và Moldova đã thành lập liên minh an ninh mạng khu vực. Liên minh này nhắm tới bảo vệ chủ quyền kỹ thuật số và đảm bảo ổn định khu vực trước các mối đe dọa mạng ngày càng gia tăng trên toàn cầu.

Ở phía bên kia Đại Tây Dương, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông đã ra lệnh điều động hai tàu ngầm hạt nhân đến gần Nga, như một biện pháp ngăn chặn các diễn biến không mong muốn. Ông Trump cũng cảnh báo về khả năng áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt Nga, khẳng định Mỹ có đủ công cụ và sẵn sàng tăng cường sức ép kinh tế nếu tình hình yêu cầu.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh là một tổ chức nghiên cứu chiến lược và an ninh quốc gia có trụ sở tại Washington, D.C., chuyên cung cấp phân tích và dự báo về các vấn đề an ninh ở các khu vực trọng điểm toàn cầu.

Đức sẽ chuyển giao hai tổ hợp đánh chặn Patriot cho Ukraine trong thời gian tới, với các bệ phóng sẽ được bàn giao trong vài ngày tới và phần còn lại sẽ được chuyển giao trong vòng 2-3 tháng. Thông tin này được Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius công bố vào ngày 1 tháng 8. Quyết định này không ảnh hưởng đến đóng góp của Đức cho năng lực phòng thủ của NATO.

Ukraine đã nhận được hỗ trợ từ Mỹ và các đồng minh Tây Âu về hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot từ tháng 4/2023 và đã chứng minh khả năng của hệ thống này trong việc chặn tên lửa siêu vượt âm của Nga. Tuy nhiên, các chuyên gia quân sự cho rằng, ngay cả khi Ukraine nhận được 17 tổ hợp tên lửa Patriot đầy đủ, họ vẫn sẽ đối mặt với thách thức trong việc chống đỡ các cuộc tập kích của Nga.

Các nhà phân tích cho rằng khả năng của Patriot trong việc hỗ trợ Ukraine phụ thuộc vào việc chúng được đưa đến Ukraine nhanh chóng và các nguồn bổ sung đạn tên lửa sau đó. Chiến thuật của Nga là gây áp lực lên Ukraine để tiêu tốn toàn bộ kho dự trữ phòng không hiện có và trở nên dễ bị tổn thương trước các đợt tập kích.

Phương án khả thi nhất là các nước châu Âu gửi số tên lửa Patriot mà họ đang có cho Ukraine, rồi đợi nguồn cung mới từ Mỹ để bù đắp cho kho dự trữ trong nước. Tuy nhiên, khả năng của Mỹ và đồng minh trong việc cung cấp hệ thống phòng không cho Ukraine trước các đòn tập kích ngày càng tăng của Nga không chỉ bị giới hạn bởi chi phí, mà còn là bởi năng lực sản xuất của phương Tây.

Tập đoàn quốc phòng Mỹ Lockheed Martin đã sản xuất 500 quả đạn tên lửa đánh chặn PAC-3 cho hệ thống Patriot vào năm ngoái và dự kiến tăng sản lượng lên 650 quả vào năm 2027. Giới quan sát cho rằng một cách để đáp ứng nhu cầu của Ukraine về Patriot là mua trực tiếp từ nhà sản xuất Lockheed Martin.

Các nhà phân tích ở Kiev tin tưởng những tổ hợp Patriot mới có thể triển khai ở các thành phố lớn và giúp giảm thiểu mức độ thiệt hại từ tên lửa Nga. Tuy nhiên, họ cho rằng bấy nhiêu là chưa đủ và Ukraine cần nhiều hơn để đối phó với các mối đe dọa từ Nga.

Ngày 31/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố kế hoạch áp đặt các lệnh trừng phạt mới lên Nga. Đồng thời, ông cũng tiết lộ rằng đặc phái viên về đối ngoại Steve Witkoff sẽ dẫn đầu một chuyến thăm tới Moscow trong thời gian tới. Thông tin về chuyến thăm này hoàn toàn bất ngờ và không được biết đến trước đó.

Hiện tại, đặc phái viên Witkoff đang thực hiện chuyến công du Trung Đông, nơi ông đang tiến hành các cuộc trao đổi với giới chức về chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza. Tuy nhiên, thông tin chi tiết về chuyến thăm sắp tới của ông Witkoff tới Nga vẫn chưa được công bố.

Được biết, lần gần đây nhất ông Witkoff thăm Nga là vào tháng 4/2019, khi ông có cuộc gặp với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại điện Kremlin. Tuy nhiên, các cuộc trao đổi vào thời điểm đó không dẫn đến bất kỳ đột phá nào trong việc chấm dứt xung đột ở Ukraine.

Kể từ đó, Tổng thống Trump ngày càng tỏ ra bức xúc với Tổng thống Putin khi triển vọng đạt được hòa bình ngày càng trở nên mờ nhạt. Tổng thống Trump cũng bày tỏ sự giận dữ đối với loạt tên lửa và máy bay không người lái của Nga phóng vào Ukraine gần đây, gọi đó là những điều ‘ghê rợn’.

Mặc dù khẳng định kế hoạch áp đặt lệnh trừng phạt lên Nga, Tổng thống Trump tỏ ra không chắc chắn liệu điều này có tác động đến tiến trình xung đột hoặc quan điểm của Tổng thống Putin hay không.

Về các lệnh trừng phạt mới, ông Trump không cung cấp thông tin chi tiết nhưng cho biết sẽ có thêm thông báo trong thời gian tới. Lệnh trừng phạt này dự kiến sẽ nhắm vào các cá nhân và tổ chức của Nga, trong bối cảnh Mỹ và các nước châu Âu đang nỗ lực tìm cách chấm dứt xung đột ở Ukraine.

Chuyến thăm của ông Witkoff tới Nga sẽ là một cơ hội để Mỹ và Nga thảo luận về các vấn đề an ninh và chính trị trong khu vực. Tuy nhiên, triển vọng của chuyến thăm này vẫn còn bất ổn, khi mối quan hệ giữa hai nước đang ở mức thấp.

Trong một diễn biến khác, Cổng thông tin Nhà Trắng đã lên tiếng xác nhận thông tin về chuyến thăm của ông Witkoff tới Nga. Tuy nhiên, Nhà Trắng không cung cấp thêm thông tin chi tiết về chuyến thăm này.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thông báo rằng Đức sẽ cung cấp cho Ukraine 2 hệ thống tên lửa Patriot, trong khi Na Uy sẽ cung cấp thêm 1 hệ thống. Thông tin này được ông Zelensky chia sẻ với các phóng viên vào ngày 25 tháng 7.

Theo đó, Ukraine đã nhận được xác nhận từ các đối tác về việc cung cấp 3 hệ thống tên lửa phòng không Patriot và đang trong quá trình đàm phán để có thêm 7 hệ thống. Đức đã chính thức xác nhận sẽ cung cấp 2 hệ thống, trong khi Na Uy sẽ cung cấp 1 hệ thống. Ukraine cũng đang làm việc với các đối tác Hà Lan để có thêm các hệ thống này.

Các hệ thống Patriot đã chứng minh hiệu quả trong việc tiêu diệt tên lửa đạn đạo của Nga nhắm vào các thành phố của Ukraine. Việc cung cấp các hệ thống này là một phần trong nỗ lực của Ukraine nhằm tăng cường khả năng phòng thủ của mình trước sự xâm lược của Nga.

Ngoài ra, Tổng thống Zelensky cũng cho biết Ukraine cần bù đắp khoản thiếu hụt tài chính 40 tỷ USD vào năm tới và sẽ cần thêm 25 tỷ USD để sản xuất tên lửa, máy bay không người lái và các hệ thống tác chiến điện tử.

Trong diễn biến liên quan, ông Zelensky cho hay các nhà đàm phán Ukraine và Nga đã thảo luận về khả năng tổ chức cuộc gặp giữa ông và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại cuộc đàm phán hôm 23 tháng 7.

Ông Putin trước đó cho biết mình sẵn sàng gặp ông Zelensky nhưng chỉ trong giai đoạn cuối của các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt xung đột. Tuy nhiên, nhà đàm phán Nga Vladimir Medinsky không cho rằng sẽ sớm có cuộc gặp thượng đỉnh Nga – Ukraine, vì cuộc gặp phải được chuẩn bị một cách kỹ lưỡng.

Hiện tại, vẫn chưa có thông tin cụ thể về thời điểm và địa điểm của cuộc gặp thượng đỉnh giữa Nga và Ukraine. Tuy nhiên, việc các bên tiếp tục đàm phán và trao đổi thông tin cho thấy nỗ lực của họ trong việc tìm kiếm giải pháp cho xung đột.

Ngày 24/7, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tham dự buổi lễ tiễn biệt dành cho bà Irina Podnosova, người bạn học luật của ông và cũng là Chánh án Tòa Tối cao Nga. Buổi lễ này là dịp để tiễn biệt bà Podnosova, người đã qua đời ở tuổi 71 vào đầu tuần này.

Bà Podnosova và ông Putin từng là sinh viên luật cùng thời tại Leningrad, nay là St. Petersburg, trong những năm 1970. Mối quan hệ gắn bó từ thời sinh viên đã giúp ông Putin thể hiện sự tôn trọng và cảm thương sâu sắc đối với người bạn cũ của mình. Tại buổi lễ, ông Putin đã đặt một bó hoa đỏ dưới chân quan tài, làm dấu thánh giá và cúi đầu trước linh cữu để bày tỏ lòng kính trọng và thương tiếc.

Bà Podnosova giữ chức Chánh án Tòa án Tối cao Nga chưa đầy một năm trước khi qua đời vì ung thư. Trước đó, bà đã có một sự nghiệp lâu dài và vững chắc trong lĩnh vực luật pháp. Ông Putin đã gửi lời chia buồn tới gia đình và bạn bè của bà Podnosova, mô tả bà là một con người có nguyên tắc, chính trực và là một chuyên gia xuất sắc.

Thông tin về bà Irina Podnosova cũng như sự ra đi của bà đã thu hút sự quan tâm của dư luận. Việc ông Putin tham dự buổi lễ tiễn biệt cho thấy sự coi trọng của ông đối với mối quan hệ cá nhân và sự nghiệp của bà Podnosova.