Trong một diễn biến chưa từng có trong lịch sử của Cục Dự trữ Liên bang (Fed), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đến trực tiếp trụ sở của ngân hàng trung ương này và công khai đề nghị Chủ tịch Jay Powell giảm lãi suất. Đây là một động thái táo bạo và bất thường, đặc biệt trong bối cảnh có nhiều căng thẳng về chính sách kinh tế vĩ mô.

Ông Trump đã có cuộc gặp mặt không ngại ngùng với Chủ tịch Powell tại trụ sở Fed ở Washington, nơi ông trực tiếp bày tỏ mong muốn giảm lãi suất. Phản ứng của ông Powell qua nụ cười gượng gạo dường như cho thấy rằng ông đang phải đối mặt với một tình huống rất khó xử. Việc một Tổng thống Mỹ đến tận trụ sở Fed để đưa ra đề nghị như vậy không chỉ hiếm mà còn đánh dấu một sự kiện đặc biệt nhạy cảm trong mối quan hệ giữa hành pháp và ngân hàng trung ương.

Nhận định về sự việc, ông David Wilcox, một cựu quan chức của Fed và hiện đang làm việc tại Viện Peterson, cho rằng: “Việc Tổng thống Mỹ đến tận Fed là chuyện cực kỳ hiếm, và càng chưa từng xảy ra trong bối cảnh căng thẳng như thế này”. Sự kiện này không chỉ đặc biệt về mặt thủ tục mà còn về mặt chính trị và thể chế.

Không chỉ dừng lại ở đề nghị giảm lãi suất, ông Trump còn công khai chỉ trích Chủ tịch Fed về chi phí cải tạo trụ sở của Ngân hàng trung ương. Dự án trùng tu tòa nhà Marriner S. Eccles đã bị ông Trump nêu lên với con số 3,1 tỷ USD, một số liệu đã bị Chủ tịch Powell bác bỏ. Cuộc đối đầu công khai này đã đánh dấu rạn nứt lớn nhất giữa một Tổng thống Mỹ và lãnh đạo Fed kể từ khi cơ quan này được trao quyền tự chủ khỏi Chính phủ vào năm 1951.

Nhiều quan chức của Fed đã bày tỏ lo lắng trước những lời chỉ trích gay gắt của ông Trump nhằm vào ngân hàng trung ương. Họ lo ngại rằng Tổng thống có thể sử dụng lý do dự án sửa chữa vượt dự toán như một cái cớ để cách chức Chủ tịch Powell. Theo đánh giá của ông Wilcox, đây là một tính toán khá thô thiển nhằm tìm cớ để bãi nhiệm Powell.

Giới chuyên gia và các cựu quan chức Fed khác như ông Daniel Tarullo, giáo sư luật Đại học Harvard và từng là Phó Chủ tịch Giám sát của Fed, lại không thấy có dấu hiệu nào cho thấy hành vi sai phạm hay lơ là trách nhiệm ở đây. Điều khiến ông Trump bất bình hơn cả, theo nhiều đánh giá, chính là việc Chủ tịch Powell kiên quyết giữ lãi suất ở mức cao.

Trong bối cảnh này, hầu hết các chuyên gia kinh tế chính thống đều không đồng tình với quan điểm của ông Trump. Một số nhà phân tích thậm chí đã so sánh ông với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan, người nổi tiếng với việc sa thải các lãnh đạo ngân hàng trung ương do bất đồng trong chính sách lãi suất. Tuy nhiên, quan điểm của ông Trump lại có sự đồng tình trong nhóm cử tri trung thành của ông, những người vốn không mấy tin tưởng vào Fed.

Cuộc chiến dư luận này không chỉ tác động đến uy tín của các bên mà còn ảnh hưởng đến tâm lý của nhân viên Fed, những người luôn xem mình là người bảo vệ sứ mệnh mà Quốc hội Mỹ phó thác cho Fed: giữ cho nền kinh tế quốc gia ổn định.

Chủ tịch Powell đã lên tiếng khẳng định ông sẽ không rời vị trí trước thời hạn nhiệm kỳ kết thúc vào tháng 05/2026. Sự kiên định này của Powell được xem là rất quan trọng trong bối cảnh mà độc lập của Fed đang bị thách thức.

Tự chủ trong giáo dục nghề nghiệp: Cần đi kèm với trách nhiệm giải trình

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã công bố dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) để lấy ý kiến góp ý. Một trong những nội dung quan trọng của dự thảo là mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Tuy nhiên, đi kèm với tự chủ là trách nhiệm giải trình về chất lượng và hiệu quả đào tạo.

Các chuyên gia và lãnh đạo cơ sở giáo dục nghề nghiệp cho rằng, tự chủ sẽ giúp các trường nghề chủ động hơn trong công tác tuyển sinh, đào tạo và quản lý tài chính. Tuy nhiên, cần có cơ chế kiểm định và đánh giá chất lượng đào tạo để đảm bảo chất lượng nguồn nhân lực.

Thạc sĩ Huỳnh Ngọc Hợi, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Phương Đông (Thành phố Đà Nẵng) cho rằng, dự thảo mở rộng quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp sẽ mang lại nhiều thuận lợi. Các trường sẽ chủ động hơn trong việc xây dựng phương án tuyển sinh phù hợp với người học và đặc thù ngành nghề.

Tiến sĩ Phạm Văn Tân, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội, cho rằng tự chủ chỉ tiêu tuyển sinh sẽ đi kèm với trách nhiệm giải trình về chất lượng và hiệu quả đầu ra. Nhà trường sẽ phải công khai mức học phí và các khoản thu dịch vụ khác cho từng năm học và toàn khóa.

Thạc sĩ Nguyễn Khánh Cường, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ Quốc tế LILAMA2 (tỉnh Đồng Nai) đánh giá, việc mở rộng quyền tự chủ giúp trường nghề chủ động hơn trong công tác tuyển sinh và đào tạo. Tuy nhiên, cần có thêm chính sách hỗ trợ từ ngân sách nhà nước để sinh viên yên tâm học tập.

Về việc đưa chức danh giảng viên đồng cơ hữu vào dự thảo, các chuyên gia cho rằng cần định nghĩa rõ về giảng viên đồng cơ hữu để tránh lạm dụng khi mở ngành. Cần có văn bản hướng dẫn cụ thể để nhà trường thuận tiện hơn trong việc tuyển dụng, ký hợp đồng và phân bổ giờ giảng.

Thạc sĩ Huỳnh Ngọc Hợi đề xuất, cần quy định tỷ lệ tối đa giảng viên đồng cơ hữu được tính vào tổng số giảng viên phục vụ cho việc mở ngành hoặc duy trì ngành. Điều này giúp đảm bảo ngành học vẫn có “xương sống” là giảng viên cơ hữu toàn thời gian để duy trì lâu dài.

Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) cần tiếp tục được hoàn thiện để tạo ra hệ sinh thái giáo dục nghề nghiệp năng động, linh hoạt, thích ứng cao với sự thay đổi của thị trường lao động và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Thông tin thêm về giáo dục và các vấn đề xã hội khác trên Vietnamnet.