Phạm Công Thắng – Một Nhà Sưu Tầm Đa Tài Với Hơn 40 Năm Đam Mê

Phạm Công Thắng, một cái tên đã gắn bó với ngành báo chí và nhiếp ảnh trong hơn 40 năm qua. Sinh năm 1954, ông đã dành cả cuộc đời mình để theo đuổi đam mê với nhiếp ảnh, văn học và sưu tầm. Với biệt danh ‘lãng du’, sự nghiệp của ông gắn liền với việc đi lại, khám phá và sáng tạo. Là một phóng viên ảnh, ông đã có cơ hội lặn lội khắp mọi nơi, bắt gặp những khoảnh khắc sự kiện quan trọng và phục vụ tòa báo.

Sự đam mê với nhiếp ảnh đã thôi thúc ông bước vào con đường nhiếp ảnh nghệ thuật, một hành trình đòi hỏi sự kiên nhẫn và sáng tạo. Ngoài việc gắn bó với ngành hàng không, ông còn có cơ hội khám phá nhiều quốc gia khác. Thành quả của ông là 3 cuộc triển lãm ảnh và 2 tập sách ảnh cá nhân. Triển lãm ảnh đầu tiên có tên ‘Quê hương’ được tổ chức vào năm 1999 tại Thanh Hóa, với những tác phẩm ảnh đậm chất xứ Thanh. Tiếp theo là triển lãm ‘Khoảnh khắc’ vào năm 2011, ghi lại những mặt của đời sống xã hội. Và gần đây nhất là triển lãm ảnh ‘Những lát cắt cuộc sống’ vào năm 2024.

Không dừng lại ở đó, ông tiếp tục ‘lãng du’ với một không gian mới – văn học. Trong vòng 5 năm từ 2021-2025, ông đã cho ra đời 4 tập truyện ngắn. Các tác phẩm của ông nhận được nhiều đánh giá tích cực từ các nhà văn và nhà phê bình văn học. Phong cách của ông có thể được tóm tắt bằng những từ ‘sống động, nhân văn’.

Song song với sự nghiệp văn học, ông cũng xây dựng một bảo tàng mini ‘Không gian lưu giữ và trưng bày ký ức Nhiếp ảnh’. Vào ngày 7/6/2025, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đã công nhận và trao bằng xác lập kỷ lục Việt Nam cho công trình lưu giữ này.

Phạm Công Thắng đã chứng minh rằng ‘gừng càng già càng cay’, vẫn tiếp tục tích cực hoạt động và sáng tạo ở tuổi ‘thất thập’. Ông là một hình mẫu cho sự đam mê và sáng tạo không ngừng nghỉ.

Tính phổ quát và tính đặc thù là hai khái niệm không thể tách rời trong thế giới văn chương. Việc khám phá và tìm kiếm những giá trị phổ quát trong văn học là điều cần thiết, giúp người đọc nhận ra sự tương đồng và mối liên kết giữa các cá nhân và cộng đồng. Tuy nhiên, nếu chỉ tập trung vào tính phổ quát mà bỏ qua tính đặc thù, giá trị của văn chương sẽ trở nên chung chung, thiếu sức sống và không thể chạm đến trái tim của người đọc.

Ngược lại, nếu văn chương chỉ tập trung vào tính đặc thù, nó sẽ trở nên khép kín và tự trị, khó có thể kết nối với cộng đồng nhân loại. Văn chương cần tìm được sự cân bằng giữa tính phổ quát và tính đặc thù. Cái phổ quát cần phải được nhìn nhận và thể hiện thông qua cái riêng, cái đặc thù của mỗi cá nhân và cộng đồng. Chỉ khi có sự kết hợp hài hòa giữa hai yếu tố này, văn chương mới có thể đạt đến giá trị chân thực và sâu sắc.

Các nhà văn như Nguyễn Trung Thành, Nguyễn Bình Phương, và Trương Đăng Dung đã thể hiện xuất sắc mối quan hệ này trong tác phẩm của mình. Họ bắt đầu từ những câu chuyện riêng, những trải nghiệm cá nhân để khám phá và thể hiện những giá trị phổ quát của nhân loại. Trong Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành, cụ Mết đã nói lên chân lý của việc cần phải tiến hành bạo lực cách mạng: “Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo”. Đó là một sự lựa chọn dựa trên điều kiện cụ thể của dân tộc, nhằm bảo vệ hòa bình và tự do.

Còn trong tiểu thuyết của Nguyễn Bình Phương, cái ác được xem xét trong bối cảnh cụ thể của cuộc chiến tranh, của những xung đột văn hóa – xã hội Việt Nam. Qua đó, tác giả thể hiện một cách sâu sắc và đa chiều về bản chất của con người. Tương tự, trong thơ Trương Đăng Dung, người đọc nhận ra nhiều phạm trù phổ quát gắn với nhân loại nói chung. Nhưng, nỗi bất an của tồn tại người trong nhiều tác phẩm của ông phải được kích hoạt từ chính cuộc đời, thân phận một người Việt Nam, sinh ra ở một vùng trũng về văn minh, trong một thời đại đầy khắc nghiệt của chiến tranh, bệnh tật, đói nghèo…

Từ “sự tồn sinh cá nhân” ấy, qua những ưu tư nghiêm khắc, cái phổ quát mới có da thịt và linh hồn để không trở nên mơ hồ, rỗng nghĩa. Như vậy, tính phổ quát và tính đặc thù là hai mặt không thể thiếu trong văn chương. Khi văn chương biết kết hợp và hài hòa hai yếu tố này, nó sẽ tạo ra những tác phẩm có giá trị sâu sắc, có thể chạm đến trái tim của người đọc và để lại dấu ấn lâu dài trong lòng họ.