Triển lãm ‘Ngũ hình2’ đang diễn ra tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám, thu hút sự quan tâm của công chúng không chỉ bởi các tác phẩm mỹ thuật đa dạng mà còn bởi tên gọi dễ gây hiểu lầm. Tên gọi ‘Ngũ hình’ đã khiến nhiều người thắc mắc về ý đồ nghệ thuật của nhóm họa sĩ sáng tạo ra nó. Trong bối cảnh nghệ thuật đương đại ngày càng trở nên cởi mở và đa nghĩa, việc chọn một cái tên vừa lạ tai, vừa dễ gợi liên tưởng đã tạo ra những phản ứng trái chiều ngay từ khi triển lãm được công bố.
Sau khi nghe nhóm họa sĩ giải thích và tham khảo ý kiến chuyên môn từ TS Phạm Văn Ánh – một chuyên gia Hán Nôm, nhiều người đã hiểu rõ hơn về ý nghĩa đằng sau tên gọi này. Theo đó, ‘Ngũ hình’ ở đây đơn giản là con số 5, đại diện cho 5 nghệ sĩ, mỗi người một phong cách, một cách nhìn và tạo hình khác nhau. Còn ‘hình’ ám chỉ hình dáng, hình khối – những yếu tố cốt lõi của nghệ thuật tạo hình.
TS Phạm Văn Ánh cung cấp thêm rằng trong Hán ngữ, ‘ngũ hình’ có thể mang nhiều nghĩa khác nhau do hiện tượng đồng âm dị nghĩa. Một mặt, đúng là trong lịch sử, ‘ngũ hình’ từng được hiểu là 5 hình phạt thời phong kiến. Tuy nhiên, ‘hình’ cũng có nghĩa là hình dáng, hình khối. Khái niệm ‘ngũ hình’ không phải là điều xa lạ trong văn hóa phương Đông. Trong võ thuật, có ‘ngũ hình quyền’ mô phỏng dáng của năm loài vật như rồng, hổ, báo, hạc, rắn. Trong Phật giáo và y học truyền thống, ‘ngũ hình’ tương ứng với 5 hình học cơ bản: Tròn, chữ nhật, sóng, tam giác, vuông, lần lượt gắn liền với ngũ hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ.
Các nghệ sĩ tham gia triển lãm đã lên tiếng giải thích rõ ràng về ý nghĩa tên gọi và tinh thần của triển lãm. Họ khẳng định không có bất kỳ dụng ý chính trị hay liên tưởng tiêu cực nào khi chọn tên gọi này. Đại diện nhóm nghệ sĩ giải thích rằng ‘ngũ’ ở đây chính là con số 5, tượng trưng cho 5 nghệ sĩ, mỗi người một phong cách, một cách nhìn và tạo hình khác nhau. Còn ‘hình’ chính là hình dáng, hình khối – yếu tố không thể thiếu trong nghệ thuật tạo hình.
Theo nhóm nghệ sĩ, triển lãm lần này tiếp nối sự kiện lần trước, nhưng được mở rộng về cả chất liệu và nội dung. Các tác phẩm trong triển lãm khám phá đa dạng các đề tài: Từ đời sống hàng ngày, thiên nhiên, đến chiều sâu nội tâm và ký ức văn hóa, mang đến cho công chúng nhiều góc nhìn mới mẻ và thú vị về nghệ thuật.