Trong một diễn biến chưa từng có trong lịch sử của Cục Dự trữ Liên bang (Fed), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đến trực tiếp trụ sở của ngân hàng trung ương này và công khai đề nghị Chủ tịch Jay Powell giảm lãi suất. Đây là một động thái táo bạo và bất thường, đặc biệt trong bối cảnh có nhiều căng thẳng về chính sách kinh tế vĩ mô.
Ông Trump đã có cuộc gặp mặt không ngại ngùng với Chủ tịch Powell tại trụ sở Fed ở Washington, nơi ông trực tiếp bày tỏ mong muốn giảm lãi suất. Phản ứng của ông Powell qua nụ cười gượng gạo dường như cho thấy rằng ông đang phải đối mặt với một tình huống rất khó xử. Việc một Tổng thống Mỹ đến tận trụ sở Fed để đưa ra đề nghị như vậy không chỉ hiếm mà còn đánh dấu một sự kiện đặc biệt nhạy cảm trong mối quan hệ giữa hành pháp và ngân hàng trung ương.
Nhận định về sự việc, ông David Wilcox, một cựu quan chức của Fed và hiện đang làm việc tại Viện Peterson, cho rằng: “Việc Tổng thống Mỹ đến tận Fed là chuyện cực kỳ hiếm, và càng chưa từng xảy ra trong bối cảnh căng thẳng như thế này”. Sự kiện này không chỉ đặc biệt về mặt thủ tục mà còn về mặt chính trị và thể chế.
Không chỉ dừng lại ở đề nghị giảm lãi suất, ông Trump còn công khai chỉ trích Chủ tịch Fed về chi phí cải tạo trụ sở của Ngân hàng trung ương. Dự án trùng tu tòa nhà Marriner S. Eccles đã bị ông Trump nêu lên với con số 3,1 tỷ USD, một số liệu đã bị Chủ tịch Powell bác bỏ. Cuộc đối đầu công khai này đã đánh dấu rạn nứt lớn nhất giữa một Tổng thống Mỹ và lãnh đạo Fed kể từ khi cơ quan này được trao quyền tự chủ khỏi Chính phủ vào năm 1951.
Nhiều quan chức của Fed đã bày tỏ lo lắng trước những lời chỉ trích gay gắt của ông Trump nhằm vào ngân hàng trung ương. Họ lo ngại rằng Tổng thống có thể sử dụng lý do dự án sửa chữa vượt dự toán như một cái cớ để cách chức Chủ tịch Powell. Theo đánh giá của ông Wilcox, đây là một tính toán khá thô thiển nhằm tìm cớ để bãi nhiệm Powell.
Giới chuyên gia và các cựu quan chức Fed khác như ông Daniel Tarullo, giáo sư luật Đại học Harvard và từng là Phó Chủ tịch Giám sát của Fed, lại không thấy có dấu hiệu nào cho thấy hành vi sai phạm hay lơ là trách nhiệm ở đây. Điều khiến ông Trump bất bình hơn cả, theo nhiều đánh giá, chính là việc Chủ tịch Powell kiên quyết giữ lãi suất ở mức cao.
Trong bối cảnh này, hầu hết các chuyên gia kinh tế chính thống đều không đồng tình với quan điểm của ông Trump. Một số nhà phân tích thậm chí đã so sánh ông với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan, người nổi tiếng với việc sa thải các lãnh đạo ngân hàng trung ương do bất đồng trong chính sách lãi suất. Tuy nhiên, quan điểm của ông Trump lại có sự đồng tình trong nhóm cử tri trung thành của ông, những người vốn không mấy tin tưởng vào Fed.
Cuộc chiến dư luận này không chỉ tác động đến uy tín của các bên mà còn ảnh hưởng đến tâm lý của nhân viên Fed, những người luôn xem mình là người bảo vệ sứ mệnh mà Quốc hội Mỹ phó thác cho Fed: giữ cho nền kinh tế quốc gia ổn định.
Chủ tịch Powell đã lên tiếng khẳng định ông sẽ không rời vị trí trước thời hạn nhiệm kỳ kết thúc vào tháng 05/2026. Sự kiên định này của Powell được xem là rất quan trọng trong bối cảnh mà độc lập của Fed đang bị thách thức.