Trong một nỗ lực nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng dân số đang ngày càng trầm trọng, chính phủ Trung Quốc đã công bố một chương trình trợ cấp nuôi con toàn quốc. Quyết định này được đưa ra sau khi nước này cho phép các gia đình sinh con thứ ba. Theo đó, chính phủ sẽ chi trả trợ cấp nuôi con hằng năm ở mức 3.600 nhân dân tệ (tương đương 500 USD) cho mỗi trẻ em sinh từ ngày 1/1/2025 trở đi, cho đến khi trẻ tròn ba tuổi – không phân biệt là con thứ mấy trong gia đình. Trẻ em sinh trước thời điểm trên nhưng vẫn chưa đủ 3 tuổi cũng sẽ được hưởng trợ cấp dựa trên số tháng còn lại.
Đây là lần đầu tiên chính phủ trung ương Trung Quốc ban hành một chương trình trợ cấp nuôi con trên phạm vi toàn quốc. Trước đó, hơn 20 tỉnh thành trên khắp Trung Quốc đã từng thử nghiệm trợ cấp nuôi con ở nhiều cấp độ địa phương khác nhau. Chính sách này được đưa ra trong bối cảnh dân số Trung Quốc đã suy giảm trong ba năm liên tiếp, năm 2024 giảm 1,39 triệu người, còn 1,4083 tỷ người.
Các mô hình nhân khẩu học của Liên hợp quốc dự đoán rằng dân số Trung Quốc có thể giảm từ khoảng 1,4 tỷ người hiện nay xuống còn 800 triệu người vào năm 2100. Hàng chục năm thực thi nghiêm ngặt chính sách một con không chỉ làm giảm tỷ lệ sinh mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến tư tưởng xã hội và niềm tin vào việc sinh con.
Nhiều chuyên gia cảnh báo rằng đà phục hồi này có thể chỉ là tạm thời và không đồng đều, trong bối cảnh đà tăng trưởng kinh tế chậm chạp, bất ổn gia tăng, chi phí nuôi con cao ngất ngưởng, cạnh tranh khốc liệt và bất bình đẳng giới sâu sắc tiếp tục là những rào cản lớn đối với quyết định sinh con của các cặp vợ chồng.
Tuy nhiên, chính sách này được xem là một bước ngoặt lớn trong việc chuyển tiền trực tiếp đến hộ gia đình và có thể đặt nền tảng cho các hình thức hỗ trợ tài khóa lớn hơn trong tương lai. Trên thực tế, nhiều chính quyền địa phương đã triển khai các khoản trợ cấp nhằm khuyến khích sinh con. Hiện đã có hơn 20 chính quyền cấp tỉnh tại Trung Quốc thực hiện các chính sách trợ cấp nuôi con.
Dân số Trung Quốc không chỉ suy giảm mà còn đang già hóa nhanh chóng, làm dấy lên lo ngại về tương lai của hệ thống lương hưu quốc gia. Trước những thách thức này, chính phủ Trung Quốc đang nỗ lực tìm kiếm các giải pháp để khuyến khích sinh con và hỗ trợ các gia đình trẻ.
Một số chuyên gia cho rằng, để đạt được hiệu quả, chính phủ cần thực hiện đồng bộ các chính sách hỗ trợ, bao gồm cả việc cải thiện điều kiện làm việc, tăng cường hỗ trợ giáo dục và y tế, cũng như thúc đẩy bình đẳng giới.
Chính sách trợ cấp nuôi con này cũng đặt ra nhiều thách thức về mặt tài khóa. Để triển khai chương trình này, chính phủ sẽ cần phải bố trí nguồn kinh phí lớn, điều này có thể tạo ra gánh nặng cho ngân sách nhà nước.
Tuy nhiên, nếu được thực hiện thành công, chương trình trợ cấp nuôi con này có thể mang lại những tác động tích cực lâu dài cho dân số và nền kinh tế của Trung Quốc. Việc hỗ trợ các gia đình trẻ và khuyến khích sinh con có thể giúp chậm lại quá trình già hóa dân số, duy trì lực lượng lao động và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Hiện tại, vẫn còn rất nhiều thách thức và câu hỏi về việc liệu chính sách này có thể thực sự thay đổi được xu hướng dân số của Trung Quốc hay không. Tuy nhiên, đây là một bước đi quan trọng và đáng chú ý trong nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng dân số của quốc gia này.