Trong khuôn khổ Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới (UNESCO) tại Paris, Cộng hòa Pháp, một quyết định quan trọng đã được thông qua. Quyết định này liên quan đến việc điều chỉnh và mở rộng đáng kể ranh giới của Di sản Thiên nhiên Thế giới – Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Sự điều chỉnh này không chỉ dừng lại ở việc mở rộng diện tích mà còn bao gồm việc kết hợp với Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Lào, tạo nên một di sản thiên nhiên thế giới mới với tên gọi ‘Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô’. Di sản này được ghi nhận dựa trên các tiêu chí (viii), (ix) và (x) về địa chất, địa mạo, hệ sinh thái và đa dạng sinh học.
Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, với vị thế là một trong những danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt của Việt Nam, được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng vào năm 2009. Trước đó, di sản này đã hai lần được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới, lần đầu tiên vào năm 2003 và lần thứ hai vào năm 2015. Tại thời điểm công nhận lần thứ hai, Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng có diện tích vùng lõi là 123.326ha và vùng đệm là 220.055ha.
Song song với việc mở rộng Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Lào cũng đã được đề cử để UNESCO công nhận là phần mở rộng của Di sản thiên nhiên thế giới này. Hồ sơ đề cử đã được Chính phủ Lào và Việt Nam thống nhất và gửi tới UNESCO vào tháng 2/2024. Quá trình thẩm định hồ sơ bởi Cơ quan tư vấn của UNESCO, Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế (IUCN), đã trình quyết định lên Ủy ban Di sản Thế giới tại Kỳ họp lần thứ 47.
Việc điều chỉnh ranh giới và mở rộng di sản này có mục tiêu chính là bảo vệ và phát huy giá trị của di sản, bao gồm cả hệ sinh thái và đa dạng sinh học. Nằm tại điểm giao thoa của dãy núi Annam và vành đai đá vôi Trung Đông Dương, trải qua biên giới Việt Nam và Lào, Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô tạo thành một khu vực karst quy mô lớn và lâu đời nhất ở châu Á. Khu vực này thể hiện sự đa dạng của các hệ sinh thái và cấu trúc ngầm, làm nên một di sản thiên nhiên vô cùng giá trị.
Để quản lý hiệu quả di sản này, việc quản lý Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô sẽ được đề xuất thông qua 2 bản Kế hoạch quản lý riêng biệt. Sự phối hợp giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam với Bộ Thông tin, Văn hóa và Du lịch Lào đã được tăng cường trong những năm gần đây, đặc biệt trong công tác nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện hồ sơ đề cử.
Với việc UNESCO công nhận ‘Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô’ là Di sản thế giới, Việt Nam hiện đã có 9 di sản thế giới được công nhận, trong đó có 2 Di sản thế giới liên tỉnh và 1 Di sản thế giới liên biên giới đầu tiên. Sự kiện này không chỉ làm giàu thêm danh sách di sản thế giới của Việt Nam mà còn đóng góp kinh nghiệm thực tiễn vào công tác quản lý di sản thế giới theo Công ước 1972 về Bảo vệ Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới của UNESCO. Đồng thời, đây cũng là một hình mẫu trong quản lý di sản thế giới liên biên giới.