Trong bối cảnh thế giới đang thay đổi nhanh chóng, xu hướng gia đình một con đang ngày càng trở nên phổ biến trên toàn cầu, đặc biệt là tại các nước phát triển như Singapore, Mỹ, châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc. Tại Singapore, số liệu thống kê cho thấy tỷ lệ phụ nữ chỉ có một con đã tăng từ 17,3% vào năm 2005 lên 25,1% vào năm 2024. Sự gia tăng này không chỉ phản ánh sự thay đổi trong lối sống mà còn là kết quả của nhiều yếu tố tác động đến quyết định sinh con của các cặp vợ chồng.
Các chuyên gia xã hội học chỉ ra rằng áp lực thực tế như chi phí sinh hoạt cao, quỹ thời gian hạn hẹp và sự thay đổi trong hệ giá trị là nguyên nhân chính dẫn đến xu hướng này. Tại nhiều nước phát triển, chi phí nuôi dưỡng và giáo dục con cái ngày càng tăng cao, khiến nhiều phụ huynh phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định sinh thêm con. Đồng thời, với sự phát triển của kinh tế và xã hội, nhiều người có xu hướng tập trung vào sự nghiệp và phát triển bản thân, dẫn đến quỹ thời gian dành cho gia đình bị hạn chế.
Một yếu tố quan trọng khác là sự thay đổi trong hệ giá trị của các thế hệ. Nhiều phụ huynh hiện nay chọn chỉ sinh một con để đảm bảo chất lượng cuộc sống và sự quan tâm cho con cái. Họ mong muốn đầu tư hết mức vào sự phát triển của con, từ giáo dục đến sức khỏe và tinh thần, thay vì phân chia sự quan tâm cho nhiều người con. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng cuộc sống của con cái mà còn giảm bớt áp lực tài chính cho gia đình.
Tuy nhiên, xu hướng gia đình một con cũng đặt ra những thách thức lớn cho các xã hội đang già hóa, như trường hợp của Singapore. Tỷ lệ người trong độ tuổi lao động trên mỗi công dân từ 65 tuổi trở lên đang giảm dần, gây ra những thách thức về kinh tế và xã hội. Trong bối cảnh này, các chuyên gia lão khoa cho rằng thế hệ trước thường xem con cái là khoản đầu tư cho tuổi già, nhưng hiện nay, nhận thức của nhiều người đã thay đổi.
Ngày càng có nhiều người ý thức rõ rằng họ phải chủ động chuẩn bị cho giai đoạn cuối đời để giảm gánh nặng cho con. Điều này bao gồm việc tích lũy tài chính, xây dựng kế hoạch chăm sóc sức khỏe và tạo dựng các mối quan hệ xã hội để không phải phụ thuộc hoàn toàn vào con cái. Xu hướng này không chỉ giúp giảm bớt áp lực cho con cái mà còn giúp nâng cao chất lượng cuộc sống của người cao tuổi.
Nhìn chung, xu hướng gia đình một con đang trở thành một hiện tượng toàn cầu, phản ánh sự thay đổi trong lối sống và giá trị của xã hội hiện đại. Trong khi mang lại nhiều lợi ích như nâng cao chất lượng cuộc sống cho con cái, xu hướng này cũng đặt ra những thách thức mà các xã hội cần phải giải quyết. Bằng cách hiểu rõ các nguyên nhân và tác động của xu hướng này, các chính phủ và tổ chức xã hội có thể đưa ra những giải pháp phù hợp để hỗ trợ gia đình và đảm bảo sự phát triển bền vững của xã hội.
Channel News Asia đã có một bài viết về vấn đề này